انگیزه عرضه حسابرسی با کیفیت بالا
عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی از دیدگاه حسابرسان، به طور کلی عواملی هستند که بر توانایی حسابرسان در کشف تحریفات با اهمیت در صورت های مالی ویا انگیزه اقتصادی از گزارش تحریفات با اهمیت کشف شده اثر دارند. تعدادی از این تحقیقات کیفیت تصمیم حسابرس وتاثیر آن را بر اثر بخشی و کارایی حسابرسی آزمون کرده‌اند. بسیاری از این مطالعات، کیفیت حسابرسی را به طور مستقیم آزمون نکرده اند. اما عواملی را بررسی کرده‌اند که منجر به بهبود در کیفیت تصمیم حسابرس و در نتیجه کیفیت حسابرسی می شود. این عوامل عمدتاً شامل ۱- میزان تجربیات حسابرس،۲- دعاوی حقوقی علیه حسابرس، ۳- سرپرستی کار حسابرسی، ۴- اندازه مؤسسات حسابرسی، ۵- کسب شهرت و۶- تخصصی گرایی، است .
انگیزه تقاضا برای حسابرسی با کیفیت بالا
تحقیقاتی که به بررسی تاثیر نیاز استفاده کنندگان به حسابرسی با کیفیت پرداخته‌اند، دارای خطای محدودتری است اغلب تحقیقات در این زمینه شامل: ۱- حق الزحمه حسابرسی، ۲- نظریه علامت‌دهی، ۳- هزینه نمایندگی، ۴- وجود کارگروه حسابرسی، هستند (احمد پور و همکاران، ۱۳۹۱).
۲-۲-۱- معیارهای اندازه گیری کیفیت حسابرسی
محققین به منظور اندازه گیری کیفیت حسابرسی از سه نوع معیار استفاده کرده‌اند. دسته اول معیارهای مبتنی بر گزارشات حسابرسی، شامل شکست های حسابرسی، گزارشگری متقلبانه و طرح دعاوی حقوقی علیه حسابرسان که توسط محققانی نظیر پیر و اندرسون[۲۳] استفاده شد. دسته دوم معیارهای مبتنی بر دارایی های مندرج در صورت های مالی مانند اقلام تعهدی اختیاری که پژوهشگرانی چون میرز و همکاران[۲۴] از آن استفاده کردند. دسته سوم، معیارهای مبتنی بر بازار از قبیل هزینه سرمایه و ضریب واکنش سود که افرادی نظیر مانسی و همکاران[۲۵] در انجام تحقیقاتشان از آن بهره برده اند .
مهمترین شاخص کمی اندازه گیری کیفیت حسابرسی، اندازه حسابرس است که این دو با هم رابطه مستقیم دارند به طوری که هرچه اندازه حسابرس بزرگتر باشد کیفیت حسابرسی هم بالاتر خواهد بود (چن و همکاران، ۲۰۰۵[۲۶](. محققینی دیگر برای اندازه گیری کیفیت حسابرسی، علاوه بر اندازه مؤسسه حسابرسی از تخصص مؤسسه حسابرسی در صنعت صاحبکار نیز استفاده کرده‌اند. در این معیار، مسلماً مؤسسه های حسابرسی که در صنعت صاحبکار تخصص داشته باشند، با کیفیت بیشتری به حسابرسی آن می پردازند. زائو و ایلدر[۲۷] در تحقیق خود از تخصص حسابرس در صنعت صاحبکار برای اندازه گیری کیفیت حسابرسی استفاده کرده‌اند، کیفیت کار مؤسسه های حسابرسی متفاوت است و به طور مستقیم نمی توان با مشاهده مؤسسه ها تشخیص داد که کدام مؤسسه از کیفیت کاری بالاتری برخوردار است. تحقیق ها نشان می‌دهند اندازه، قدمت، شهرت و نام تجاری مؤسسه های حسابرسی می‌توانند معیارهای متمایز کننده کیفیت حسابرسی باشند (آقایی و کوچکی، ۱۳۷۴). در این بخش سه معیار متداول جهت محاسبه کیفیت حسابرسی به شکل مختصر بیان شده اند.
کیفیت حسابرسی واندازه مؤسسه حسابرسی
با توجه به تعاریف مطرح شده در مورد کیفیت حسابرس، می توان بدین صورت بیان کرد که کیفیت حسابرس ناشی ازدو عامل حسن شهرت و مراقبت حرفه ای حسابرس است واین حسن شهرت منجر به افزایش اعتبار اطلاعات صورت های مالی می شود وبر اثر نظارت و مراقبت حرفه ای حسابرس، کیفیت اطلاعات صورت های مالی افزایش خواهد یافت. مهم ترین شاخص اندازه گیری حسن شهرت حسابرس، اندازه آن است که این دو با هم رابطه مستقیم دارند، به طوری که هرچه اندازه مؤسسه حسابرسی بزرگ تر باشد، کیفیت مؤسسه حسابرسی هم بالاتر خواهد بود. منظور از اندازه حسابرس، حسن شهرت حسابرس (نام تجاری) است. به دلیل حسن شهرت حسابرس، اعتبار اطلاعات صورت های مالی افزایش یافته و لذا کیفیت حسابرسی هم بالاتر خواهد بود (احمد پور و همکاران، ۱۳۹۱). در ایران، سازمان حسابرسی به عنوان مؤسسه بزرگ و دارای اعتبار و شهرت بالا (درجه۱) و در مقابل سایر مؤسسات حسابرسی (مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی) که اندازه آن ها نسبت به سازمان حسابرسی کوچکتر است، به عنوان مؤسسات دارای اعتبار و شهرت پایین (درجه۲) در نظر گرفته می‌شوند.
مطالعه دی آنجلو[۲۸] (۱۹۸۱) را می توان نخستین تحقیقی دانست که در رابطه با کیفیت حسابرسی انجام شده است. وی در تحقیق خود به این نتیجه رسید که مؤسسه ها ی حسابرسی بزرگتر، انگیزه قوی تری برای ارائه حسابرسی با کیفیت بالاتر دارند ؛ زیراعلاقه مند هستند که شهرت بیشتری در بازار به دست آورند و از آنجا که تعداد صاحب کارانشان زیاد است، نگران از دست دادن آن ها نیستند. تصور بر این است که چنین مؤسساتی به دلیل دسترسی به منابع و امکانات بیشتر برای آموزش حسابرسان خود وانجام آزمون های مختلف، خدمات حسابرسی را با کیفیت بالاتری ارائه می‌کنند.
کیفیت حسابرسی و دوره تصدی حسابرس
کیفیت حسابرسی بالاتر منتهی به اطلاعات نامتقارن کمتر و کیفیت بالاتر اطلاعات می شود. برای نمونه، در استفاده از روش های حسابداری افزاینده سود به عنوان معیار اندازه گیری مدیریت سود، بارت و دیگران[۲۹] دریافتند که کیفیت حسابرسی به گونه ای معکوس با استفاده مدیریت از روش های حسابداری افزاینده سود ارتباط دارد و کیفیت بالای حسابرسی منجر به کاهش توان مدیریت در دستکاری سود و در نتیجه کاهش اطلاعات نامتقارن می شود. استفاده کنندگان از صورت های مالی به دلیل دوری ذهنی و فیزیکی وهمچنین عدم توانایی در ارزیابی روش های حسابرسی و شواهد گردآوری شده، در راستای ارزیابی کیفیت حسابرسی از بدیل های دیگری همچون دوره تصدی حسابرس استفاده می نمایند.
یکی از شاخص های اندازه گیری مراقبت حرفه ای حسابرس وتوانایی نظارت آن، دوره تصدی حسابرس است. هرچه دوره تصدی حسابرس بیشتر باشد، شناخت او از صاحبکار وتخصص اودر آن صنعت خاص بالا رفته و موجب افزایش کیفیت حسابرس خواهد شد(میرز و همکاران، ۲۰۰۳).
درمورد دوره تصدی حسابرس دو گروه صاحب نظر وجود دارند. گروه اول حامیان تغییر اجباری حسابرس، و گروه دیگرمخالفان تغییر اجباری حسابرس هستند.
