در پایان‌نامه سپهوند که در سال ۱۳۸۹ نگارش شده است به بررسی این پرسش پرداخته شده است که، آیا ((خصوصی سازی منجر به بهبود عملکرد شرکت‌های خصوصی‌سازی شده در بورس اوراق بهادار تهران شده است یا خیر ؟)) وی برای پاسخ ‌به این پرسش تعداد ۵۵ شرکت را طی دوره ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۶ از طریق بورس واگذار شده‌اند، را مورد مقایسه و بررسی قرار داده است‌، این محقق در مطالعه خود از شاخص‌های ارزیابی عملکرد: بازده فروش، بازده داراییها، بازده حقوق صاحبان سهام، کارایی فروش، مخارج سرمایه‌ای، فروش تعدیل شده با نرخ تورم، تعداد کارکنان، اهرم و نسبت کل بدهیها به کل داراییها استفاده نمود. وی برای نتیجه‌گیری ‌در مورد متغیرهای فوق، پس از انجام آزمون نرمال بودن، با بهره گرفتن از آماره آزمون ((کلوموگروف – اسمیرنوف و شپیرو – ویلک )) به انجام آزمون رتبه علامت‌دار ویلکاکسون پرداخته‌است. نتایج دریافت شده از این مطالعه حاکی از بهبود در اغلب ابعاد عملکرد شرکت‌های واگذار شده بود.

نمودار۱

مدل مفهومی شاخص‌های ارزیابی عملکرد مالی

۱-۸، روش انجام پژوهش:

این پژوهش به به صورت توصیفی _ کاربردی است که در کنار مطالعات کتابخانه‌ای با بهره گرفتن از شاخه مطالعات پیمایشی جهت گردآوری داده ها استفاده شده‌است. تحلیل عاملی تاییدی نیز وسیله‌ای به منظور فرض‌آزمایی است که به منظور تأیید و اثبات توفیق زیر شاخص‌های معرفی شده دراندازه‌گیری درست ارزیابی عملکرد مالی از تحلیل عاملی تاییدی^[۱۶] استفاده گردیده است.

تحلیل عاملی تائیدی: تحلیل عاملی در ابتدا صرفا یک روش آماری اکتشافی بود؛ اما اخیراً این امکان به وجود آمده که بتوان با بهره گرفتن از تحلیل عاملی فرض آزمایی کرد. این روش که به وسیله یورس کوگ (۱۹۷۳) ابداع شده، تحلیل تاییدی نامیده می‏ شود. در این روش بر اساس مطالعات قبلی یا بر طبق نظریه مورد بحث، برای متغیرها بار عاملی فرض می‏ شود، آنگاه برای برازاندن هرچه دقیق‏تر بارهای ماتریس هدف، تحلیل عاملی تائیدی انجام می‏ شود. به علاوه، می‏توان میزان موفقیت برازندگی را نیز سنجید.(صدر السادات و مینایی، ۱۳۹۱) در تحلیل عاملی تاییدی، متغیرهای مستقل را زیر شاخص‌ها یعنی: بازده حقوق صاحبان سهام، قیمت به سود هر سهم، بازده دارایی‌ها، ارزش افزوده اقتصادی، ارزش افزوده نقدی، بازده جریان نقدی سرمایه گذاری شده و ارزش افزوده بازاری تشکیل می‌دهند. متغیر وابسته نیز عملکرد مالی شرکت‌ها خواهد بود. تحلیل عاملی تاییدی را با کمک نرم افزار LISREL در این پژوهش انجام شده است.

در این پژوهش برای بررسی تاثیر اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها بر عملکرد مالی شرکت‌ها از روش پیش آزمون – پس آزمون ^[۱۷] شاخص‌های ارزیابی عملکرد مالی سه سال قبل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها( ۸۶-۸۷-۸۸) و سه سال پس از اجرای آن (۸۹-۹۰-۹۱) مقایسه گردیده است.

متغیرهای پژوهش از دو نوع متغیر‌های مستقل و وابسته می‌باشند. متغیر مستقل پژوهش هدفمندی یارانه‌ها و متغیرهای وابسته شاخص‌های ارزیابی عملکرد مالی شامل: سود هر سهم، بازده حقوق صاحبان سهام، قیمت به سود هر سهم، بازده دارایی‌ها، ارزش افزوده اقتصادی، ارزش افزوده نقدی، بازده جریان نقدی سرمایه گذاری‌شده و ارزش افزوده بازاری می‌باشد.

۱-۹، واحد تحلیل آماری

در بین صنایع موجود و پذیرش شده در بورس اوراق بهادار تهران در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته‌اند که دلایل انتخاب به شرح زیر آورده شده است:

• • تعداد زیاد شرکت‌های موجود در این گروه‌ها باعث شکل‌گیری میانگین و آزمون قابل اتکاتری خواهد‌شد. بدین معنی که عملکردهای بسیار عالی و بسیار ضعیف برخی شرکت‌ها تحت تاثیر عوامل محیطی باعث تحریف نمی‌شود و تاثیر کمتری بر اطلاعات خواهندگذاشت.

• • انرژی‌بر بودن این صنایع و تاثیر هدفمندی بر صنایع انرژی‌بر

• • وجود اطلاعات شفاف‌تر نسبت به سایر گروه‌های موجود در بورس

• وجود برخی گمانه‌ها از کاهش سودآوری و حتی ورشکستگی شرکت‌های موجود در این صنایع پس از اجرای هدفمندی توسط کارشناسان و تحلیلگران بازار بورس و همینطور مرکز پژوهش‌های مجلس.

از میان شرکت‌های موجود و فعال در لیست شرکت‌های فعال و پذیرش شده در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌هایی که دارای مشخصات زیر باشند انتخاب گردیدند:

• • فعالیت شرکت‌ها بایستی ماهیت تولیدی و صنعتی داشته باشند.

• • از سال ۸۶ تا سال ۹۲ در بورس حاضر باشند و نامشان در لیست ناشران پذیرفته بورسی درج شده باشد.(اخراج نشده باشند)

• • بیشتر از ۶ ماه توقف نماد در دوره حضور ۶ ساله مورد برسی نداشته باشند.

• • سال مالی همگی آن ها ۲۹/۱۲ باشد.

• • وجود صورت‌های مالی حسابرسی شده در سامانه کدال.

• در دوره مورد بررسی تغییر در سال مالی نداشته باشند.

۱-۱۰، ابزار و روش گردآوری داده ها

داده های این پژوهش به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند. داده های لازم به منظور محاسبه شاخص‌های ارزیابی عملکرد مالی از کتابخانه بورس اوراق بهادار تهران واز تارنمای شبکه کدال(سیستم جامع اطلاع رسانی ناشران اوراق بهادار) استخراج گردیده‌اند. اطلاعات بازاری این شرکت‌ها نیز از تارنمای بورس اوراق بهادار تهران به دست آمده است.

۱-۱۱، روش های تحلیل داده ها

تحلیل داده ها به صورت استنباطی صورت گرفته است. در این روش ابتدا ۸ شاخص ارزیابی عملکرد طی ۶ سال ۸۶، ۸۷، ۸۸، ۸۹، ۹۰، ۹۱ محاسبه و مورد بررسی قرار گرفتند. سپس اختلاف میانگین برای هر کدام از این شرکت‌ها در هر شاخص برای سه سال قبل از هدفمندی و سه سال بعد از هدفمندی را به دست آورده ایم. معنا دار بودن این اختلافات را با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS و انجام آزمون T- student مورد سنجش قرار خواهیم داد.

آزمون T – student برای نمونه های وابسته شامل مقایسه میانگین‌های دو گروه است و روی تفاوت‌های بین گروه‌ها تمرکز می‌کند. همان‌ طور که در فرمول زیر مشاهده می‌شود، مجموع تفاوت‌های دو نمونه‌، صورت کسر را تشکیل می‌دهد :

: مجموع تفاوت بین گروه‌ها

: مجموع مجذور تفاوت‌های بین گروهی

n : زوج‌های مشاهده شده

سپس t به دست آمده را با مقدار بحرانی به دست آمده از جداول مربوطه مقایسه نموده و در صورت قرار گرفتن t به دست آمده از ناحیه بحرانی، فرضیه H0 را نمی‌توان رد نمود و در صورت قرار گرفتن در خارج از ناحیه بحرانی فرضیه H0 پژوهش رد می‌شود.

۰ H0 : µd =

H1 : µd ≠۰

فصل دوم:

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

۲-۱، مقدمه