مقدار ترس تجربه شده در مجاورت با موقعیت مورد ترس، متفاوت باشد و ممکن است در وضعیت انتظار موقعیت هراس آور یا مواجهه واقعی با موقعیت گذرهراسی اتفاق بیفتد. همچنین، ترس و یا اضطراب ممکن است به شکل حمله وحشت زدگی با علایم کامل باشد (به صورت حمله وحشت زدگی قابل انتظار). ترس و اضطراب هرزمان که فرد با در تماس با موقعیت هراس اور قرار میگیرد، برانگیخته می شود (ملاک ج). اگرچه افرادی که گاهی در موقعیت گذرهراسی دچار اضطراب میشوند (به طور مثال تنها یک بار از پنج دفعه ای که در صف میایستد مضطرب می شود) به عنوان گذر هراسی تشخیص داده نمی شود. افراد به طور فعال از موقعیت ها اجتناب میکنند یا اگر توانایی اجتناب از آن را نداشته باشد، موقعیت ترس و اضطراب بسیاری را در وی برمی انگیزد (ملاک د). اغلب هنگامی که یک نفر فرد را همراهی میکند از جمله همسر یا دوست، بهتر میتواند با موقعیت های ترس آور مواجهه شود.
ترس، اضطراب یا اجتناب باید بدون تناسب با خطر واقعی است که موقعیت گذرهراسی و بافت اجتماعی فرهنگی دارد (ملاک ه). تمایز معنادار بالینی بین ترس های گذر هراسی و ترس های معقول (از جمله ترک خانه در یک روز طوفانی) یا موقعیت های خطرناک (مانند استفاده از حمل ونقل عمومی در محیط با جرائم بالا) بنا به دلایلی بسیار مهم میباشد. اول، قضاوت درباره اجتناب بدون توجه به بافت فرهنگی و اجتنابی فرهنگی ممکن است دشوار باشد (به طور مثال از نظر فرهنگی اجتماعی برای زنان متعصب مسلمان در مناطق خاصی از جهان، پذیرفته شده است که از تنها خارج شدن از خانه اجتناب کنند، و بنابرین این قبیل اجتناب ها نباید به عنوان گذرهراسی تشخیص داده شود). دوم، سالمندان اغلب ترس هایشان را به مسایل سالمندی بیش مربوط می دانند و کمتر علاقه دارند که آن ها را به عنوان بدون تناسب با خطر واقعی قضاوت کنند. سوم افراد با گذر هراسی معمولا خطر را در رابطه با علایم شبه وحشت زدگی یا دیگر علایم بدنی، بیش تخمین میزنند. گذر هراسی باید در صورتی تشخیص داده شود که ترس، اضطراب و اجتناب به طور مداوم باشد(ملاک و) و نیز از نظر بالینی اختلال و آشفتگی معناداری در موقعیت اجتماعی، شغلی و دیگر حوزه های مهم عملکرد ایجاد کند(ملاک ز). طول مدت “حداقل ۶ ماه و بیشتر”، به منظور مستثنی کردن افراد با مشکلات کوتاه مدت و گذرا است. با این وجود ملاک طول مدت به عنوان یک راهنمایی کلی در نظرگرفته می شود و مجاز به درجاتی از انعطاف میباشد.
جدول ۴-۲: ملاک های تشخیصی DSM-5 برای اختلال گذر هراسی
الف) ترس و اضطراب مشخص درباره دو ( یا بیشتر) از موقعیت های ذیل:
۱٫ استفاده از حمل ونقل عمومی( از جمله اتومبیل، اتوبوس، قطار، کشتی، هواپیما)
۲٫ بودن در مکان های باز( از جمله قطعه های پارکینگ، بازار، پل ها)
۳٫ بودن در مکان های محصور( از جمله فروشگاه ها، سالن تئاتر یا سینما)
۴٫ در صف قرار گرفتن یا در مکان شلوغ بودن
۵٫ تنها بیرون از خانه بودن
ب) افراد از این موقعیت ها می ترسند یا اجتناب میکنند به این دلیل که فکر میکنند در صورت بروز علایم شبه وحشت زدگی یا علایم ناتوان کننده یا ناتوان کننده، فرار کردن یا درخواست کمک ممکن است مشکل یا غیرممکن باشد.
ج) موقعیت های گذرهراسی اغلب ترس و اضطراب بسیاری را برمی انگیزد.
د) موقعیت های گذرهراسی به طور فعالانه اجتناب می شود، به همراه نیاز دارد، و یا با ترس و اضطراب بسیاری تحمل می شود.
ه) ترس یا اضطراب بدون تناسب با خطر واقعی است که موقعیت گذرهراسی دارد و یا در بافت فرهنگی اجتماعی درنظر گرفته می شود.
و) ترس، اضطراب، یا اجتناب مداوم است و برای مدت ۶ ماه یا بیشتر ادامه دارد.
ز)ترس، اضطراب، اجتناب، از نظر بالینی منجر به اختلال یا آشفتگی معنادار در حوزه های شغلی، اجتماعی، یا دیگر حوزه های مهم عملکردی می شود.
ز) اگر سایر شرایط پزشکی( از جمله بیماری های معده ای، بیماری پارکینسون) وجود داشته باشد، ترس، اضطراب، یا اجتناب به طور واضح بیشت از حد میباشد.
ح) علایم سایر اختلال های روانی توضیح بهتری برای ترس، اضطراب یا اجتناب نباشد. برای مثال علایم به هراس خاص نوع موقعیتی محدود نشده باشد؛ فقط شامل موقعیت های اجتماعی نشود( همان گونه که در اختلال اضطراب اجتماعی است)؛ و مرتبط با وسواس های فکری شدید ( همانند اختلال وسواسی- اجبار)، دریافت نقص هایی در ظاهر جسمانی( همانند اختلال بدشکلی بدنی)، یادآوری کننده حوادث آسیب آور( همانند اختلال فشارروانی پس از سانحه)، ترس از جدایی( همانند اختلال اضطراب جدایی) نباشد.
توجه: گذرهراسی، صرفنظر از وجود اختلال وحشت زدگی مورد تشخیص قرار میگیرد. اگر تظاهرات افراد ملاک های لازم برای اختلال وحشت زدگی و گذرهراسی را داشته باشد، هر دو تشخیص داده می شود.
الف) ترس و اضطراب مشخص درباره دو ( یا بیشتر) از موقعیت های ذیل:
۱٫ استفاده از حمل ونقل عمومی( از جمله اتومبیل، اتوبوس، قطار، کشتی، هواپیما)
۲٫ بودن در مکان های باز( از جمله قطعه های پارکینگ، بازار، پل ها)
۳٫ بودن در مکان های محصور( از جمله فروشگاه ها، سالن تئاتر یا سینما)
۴٫ در صف قرار گرفتن یا در مکان شلوغ بودن
۵٫ تنها بیرون از خانه بودن
ب) افراد از این موقعیت ها می ترسند یا اجتناب میکنند به این دلیل که فکر میکنند در صورت بروز علایم شبه وحشت زدگی یا علایم ناتوان کننده یا ناتوان کننده، فرار کردن یا درخواست کمک ممکن است مشکل یا غیرممکن باشد.
ج) موقعیت های گذرهراسی اغلب ترس و اضطراب بسیاری را برمی انگیزد.
د) موقعیت های گذرهراسی به طور فعالانه اجتناب می شود، به همراه نیاز دارد، و یا با ترس و اضطراب بسیاری تحمل می شود.
ه) ترس یا اضطراب بدون تناسب با خطر واقعی است که موقعیت گذرهراسی دارد و یا در بافت فرهنگی اجتماعی درنظر گرفته می شود.
و) ترس، اضطراب، یا اجتناب مداوم است و برای مدت ۶ ماه یا بیشتر ادامه دارد.
ز)ترس، اضطراب، اجتناب، از نظر بالینی منجر به اختلال یا آشفتگی معنادار در حوزه های شغلی، اجتماعی، یا دیگر حوزه های مهم عملکردی می شود.
ز) اگر سایر شرایط پزشکی( از جمله بیماری های معده ای، بیماری پارکینسون) وجود داشته باشد، ترس، اضطراب، یا اجتناب به طور واضح بیشت از حد میباشد.