جدول شماره ۴-۳-۲-۱: خلاصه نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مربوط به اثر روش شناختی رفتاری بر متغیرهای نشانه های مرضی ۳۳۶

جدول شماره ۴-۳-۲-۲ : نتایج آزمون تعقیبی متغیرهای مرتبط با نشانه های مرضی در سه مرحله آزمون گیری ۳۳۷

جدول شماره ۴-۳-۳-۱: خلاصه نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مربوط به اثر روش شناختی رفتاری بر متغیرهای همبسته های شناختی ۳۳۸

جدول شماره ۴-۳-۳-۲ : نتایج آزمون تعقیبی متغیرهای مرتبط با همبسته های شناختی در سه مرحله آزمون گیری ۳۳۹

جدول شماره ۴-۳-۴-۱: خلاصه نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مربوط به اثر روش شناختی رفتاری بر متغیرهای رفتارهای مرتبط با سلامت ۳۴۰

جدول شماره : نتایج آزمون تعقیبی متغیرهای مرتبط با برخی رفتارهای سلامتی در سه مرحله آزمون‌گیری ۳۴۱

ب-۲٫ پرسشنامه سلامت عمومی(GHQ) 380

چکیده :

هدف: بیماری، بخصوص بیماری­های مزمن در سالمندان شیوه زندگی آنان را تغییر می‌دهد. بیماری پارکینسون نیز نوعی اختلال تحلیل برنده سیستم عصبی مرکزی در سالمندی است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی شناخت_رفتار درمانگری سالمندی (CBTO) بربهبود نشانه­ های مرضی، همبسته­های شناختی و برخی رفتارهای مرتبط با سلامت در مبتلایان به بیماری پارکینسون(PD) بود.

روش: در این مطالعه روش پژوهش به صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه از جامعه آماری سالمندان مبتلا به پارکینسون در نظر گرفته شد، نمونه های پژوهش شامل ۴۰ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و با روش تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایشی تحت درمان شناختی-رفتاری سالمندی در ۱۰ جلسه قرار گرفتند. برای سنجش فرضیه‌های این پژوهش از سه مجموعه آزمون نشانه های مرضی(پرسشنامه کوتاه ادراک بیماری (brief IPQ)، پرسشنامه شاخص اختلال خواب پیترز بورگ، پرسشنامه سلامت عمومی (G.H.Q))، همبسته‌های شناختی(پرسشنامه حافظه روزمره ساندرلند و همکاران(۱۹۸۳)، آزمون عملکرد پیوسته روزولد و همکاران(۱۹۵۶)، آزمون بازداری پاسخ استروپ(۱۹۳۵)) و رفتارهای مزتبط با سلامت(مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر (GSES)، پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (۱۹۹۶ )، پرسشنامه ارزیابی عملکرد جنسی زنان و مردان، پرسشنامه سازگاری BAL، پرسشنامه پیروی دارویی ماریسکی (۱۹۹۲)) استفاده شد. و برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس مکرر با بهره گرفتن از آزمون تعقیبی LSD استفاده شد.

یافته ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری از بین متغییرهای نشانه های مرضی در مقیاس‌های ادراک بیماری، اختلالات خواب، افسردگی، اضطراب، اختلال عملکرد اجتماعی در سطح ۰۵/۰ P< معنی دار است، در حالی که مقیاس نشانه های جسمانی از لحاظ آماری معنی دار نیست، نتایج آزمون‌های تعقیبی نشان داد اثر روش درمانی شناختی رفتاری در مرحله پیش آزمون- پس آزمون و پس آزمون- پیگیری از لحاظ آماری در متغیرهای ادراک بیماری، اختلالات خواب، افسردگی، اضطراب معنی دار است ولی در متغیر عملکرد اجتماعی اثر روش شناختی رفتاری در مرحله پس آزمون- پیگیری معنی دار نیست. در حیطه همبسته‌های شناختی نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری در مقیاس‌های حافظه روزمره، توجه متمرکز و بازداری شناختی در سطح ۰۵/۰ P< معنی دار است، در حالی که در مقیاس‌های توجه پیوسته از لحاظ آماری معنی دار نیست. نتایج آزمون‌های تعقیبی نیز نشان داد متغیرهای حافظه روزمره و توجه متمرکز در هر سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری معنی دار می‌باشد ولی در متغیر بازداری پاسخ شناختی مداخله مورد نظر در مرحله پس آزمون- پیگیری از لحاظ آماری معنی دار نیست و ‌بنابرین‏ ‌به این یافته باید با دیده احتیاط نگریست. در حیطه برخی رفتارهای مرتبط با سلامت نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری در مقیاس‌های خودکارآمدی،کیفیت زندگی، عملکرد جنسی، سازگاری اجتماعی و پیروی دارویی در سطح ۰۵/۰ P< معنی دار است. و نتایج آزمون‌های تعقیبی نشان داد متغیرهای خودکارآمدی، سازگاری اجتماعی و پیروی دارویی در هر سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری معنی دار می‌باشد. ولی متغیر عملکرد جنسی در دو مرحله پس آزمون- پیگیری از لحاظ آماری معنی دار نیست و ‌بنابرین‏ تا پذیرش و گسترش این قبیل یلفته‌ها راه درازی در پیش است.

نتیجه گیری: تلویحات حاصل از یافته های پژوهش در قلمروهای بالینی و مرضی از زاویه استلزام اصلاح نظام مراقبت بهداشتی سالمندان در سطح دیدگاه ها و اقدامات عملی مورد بحث قرار گرفتند و در حد خطوط کلی نتایج پژوهش نشان داد که مداخله ‌گریه‌ای مبتنی بر شناخت رفتار درمانگری بر مؤلفه‌‌های مختلف سلامت سالمندان مبتلا به پارکینسون به ویژه سلامت روانی آن ها اثر معناداری داشته است.

کلید واژه گان: شناخت رفتار درمانگری سالمندی- نشانه های مرضی- همبسته‌های شناختی- رفتارهای مرتبط با سلامت- پارکینسون

فصل اول

کلیات پژوهش

«پیری همه ما را غافلگیرمی کند»

تولستوی

۱-۱ مقدمه:

هر روزی که سپری می‌شود برگی ازدفتر ما ورق می‌خورد و ما در حال پیر شدن هستیم، به سن پیری رسیدن یک واقعیتی است که از آن گریزی نیست. سالمندی حقیقتی بیولوژیکی است که در تمام طول تاریخ وجود داشته و بازتاب‌های متفاوتی را به وجود آورده است. جمعیت جهان به سرعت رو به سالمندی می‌رود و نسبت سالمندان در هر سرشماری نسبت به سرشماری قبلی افزایش می‌یابد. امروزه مسائل و مشکلات سالمندان که با افزایش تعداد و نسبت آنان مرتبط است، به اندازه‌ای از دیدگاه ملل جهان اهمیت پیدا ‌کرده‌است که سال «۱۹۹۹ میلادی» را «سال بین‌المللی سالمندان» نامیده اند. برای درک بهتر سالمندی به عنوان مقطعی از حیات و زندگی بهتر است نگاهی اجمالی به مفهوم زندگی و پویایی آن که در نهایت به پیری، سالمندی و سپس به مرگ می‌رسد بیاندازیم. ادبیات، شعرا و فیلسوفان تعاریف متعددی از زندگی ارائه کرده‌اند. اما شاید عمر یا زندگی را به لحاظ قالب و صورت بتوان به حرکت و چرخش انسان حول محور زمان تعریف کرد و به لحاظ محتوی، فرایند، آن را به مجموعه جانشینی‌ها عنوان نمود. جانشینی یا جایگزینی دوره های زندگی جنینی به کودکی، کودکی به نوجوانی و جوانی به بزرگسالی و سالمندی. آنچه مسلم است این است که این مجموعه جایگزینی‌ها به نحوی صورت می‌گیرد که تقریباً کسی تحویل و تبدیل آن ها را به گونه قاطعانه وخشن احساس و ادراک نمی‌کند. شاید بر همین اساس است که تولستوی می‌گوید: «پیری همه ما را غافلگیر می‌کند» (بررسی مسایل سالمندی در ایران، ۱۳۸۶).