لذا بر اساس مطالب ذکر شده در بالا مسئله اساسی پژوهش حاضر این است که آیا بین عملکرد تحصیلی، انگیزه پیشرفت و خلاقیت دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام تفاوت معنی داری وجود دارد یا خیر؟
۱-۳- اهمیت و ضرورت پژوهش
دانش آموزان و همچنین افراد تحصیل کردهی یک جامعه نیروی اصلی و پویا جهت پیشرفت آن جامعه است که با توجه به پیامدهای پیشرفت هر کدام چه جامعه و چه افراد جامعه، نتایج آن بسیار گرانبها و بهم مرتبط است. در این زمینه نقش عملکرد تحصیلی، انگیزه پیشرفت و خلاقیت نیز به خوبی واضح است چرا که دانش آموزان با عملکرد تحصیلی بهتر، انگیزه پیشرفت بالاتر و خلاقیت بهتر نتیجه اش پویایی و پیشرفت جامعه است که این مهم جهت یافتن علل و عوامل زمینهای مداخلهکننده در این متغیرها برای هر جامعه و پژوهشگری ارزشمند خواهد بود. لذا گفتگو درباره علل رفتاری دانش آموزان، روشنگر برخی از دیدگاه های مختلف درمورد انگیزش است. به طوری که برخی از معلمان رفتار دانش آموزان را از دیدگاه رفتاری و محیطی بررسی می‌کنند و برخی بر نقش علل درونی یا به اتخاذ بینابینی تأکید میورزند. این مطلب نشان میدهد الگوهای انگیزشی متفاوتی وجود دارند که لازم است معلمان درباره الگوها یا نظریه های انگیزشی، چرا و چگونگی انگیزش تحصیلی دانش آموزان بیندیشند تا رفتار خود در مدرسه را هدایت کنند. رفتار دانش آموزان نیز نشان میدهد که انگیزش خصیصه مهمی است که همه فعالیتهای آنان را تحت تأثیر قرار میدهد. دانش آموزان برانگیخته شده به فعالیتها علاقمندند، اعتماد به نفس دارند، در انجام تکالیف استمرار نشان می دهند و خوب عمل می‌کنند. اما وقتی دانش آموزان عملکرد ضعیفی داشته باشند، ممکن است که معلمان بگویند آن ها برای یادگیری برانگیخته نبودهاند، اما اگر بیشتر تلاش کنند بهتر خواهند شد. با این فرض که انگیزش تحصیلی هدفی ارزشمند است و بر تمام ابعاد تحصیلی تأثیر می گذارد، لازم است ملعمان و دست اندرکاران آموزش و پرورش آن را از اصلی ترین اهداف خود قرار دهند (پنتریچ و شانک[۱۴]، ۲۰۰۲). در تمام ابعاد اجتماعی، این انگیزشها هستند که هدف همه فعالیتها را تعیین می‌کنند و نیروی محرکی که تداوم همه فعالیت هاست را تأمین می کند. در واقع می‌توان گفت انگیزه یکی از مهمترین عواملی است که پیشرفت فرد را تأمین می کند. از آنجایی که سازمانها همواره به دنبال افزایش خودکارآمدی کارکنان و افزایش بهره وری هستند، انگیزه پیشرفت کارکنان می تواند مهمترین عامل رشد کل سیستم سازمانی باشد. دانستن آنچه موجب افزایش انگیزه پیشرفت می شود می تواند به مدیران کمک کند تا حتی بدون افزایش حقوق و مزایا نیز راندمان کار خود را افزایش دهند (برونستین[۱۵]، ۲۰۱۰). مدیریت انگیزه پیشرفت، برای دولتمردان نیز اهمیت زیادی دارد زیرا نیروی محرکه رشد اقتصادی انگیزه های مردم است، در این مسیر مردم برای رسیدن به اهداف خود، موجب سازندگی در کشور نیز می‌شوند. در حالی که اگر دولتمردان نتوانند بین انگیزه پیشرفت افراد و رشد جامعه همسویی ایجاد کنند، همین انگیزه پیشرفت در مسیرهای نادرست، حرکت کرده و موجب شکل گیری گروه های تبهکار می شود. بنابرین شناخت جنبه های مختلف انگیزه پیشرفت می تواند مسیر یک جامعه را سازماندهی کند و پژوهش در این زمینه راه گشای توسعه همه جانبه جامعه است و در عین حال عدم توجه به عوامل مؤثر بر انگیزه پیشرفت نتایج ناگواری را به بار می‌آورد (جاب و برانستیتر[۱۶]، ۲۰۰۹).
همچنین از بعد دیگر مسئله در زمینه اهمیت پژوهش حاضر می‌توان بیان داست که با توجه به تغییرات سریع اجتماعی، انفجار اطلاعات، افزایش جمعیت و …، افراد میبایست برای رویارویی با مسائل و مشکلات روزافزون، آمادگی ارائه راهکارهای جدید را داشته باشند چرا که دنیای امروز نیازمند رویکردهای جدید است (خسروانی و گیلانی، ۱۳۸۶). امروزه همه اندیشمندان و محققان معتقدند که اساس قدرت انسان ناشی از خلاقیت اوست. پس می‌توان گفت: تاریخ تمدن، ثبت توانایی‌های خلاق بشر است. امروزه همه جوامع بشری به خلاقیت نیاز مبرم دارند و می‌توان اذعان نمود که خلاقیت رمز اصلی و اساس پیشرفت ومانع وابستگی یک جامعه پویا است و اساس آسایش و رفاه بیشتر انسان در زندگی فردی و اجتماعی حال و آینده است (حسینی، ۱۳۷۸). لذا بر اساس پیامدها و اثرات این مسئله می‌توان پرداختن به موضوع پژوهش حاضر را از دو جنبه حایز اهمیت دانست:
-
- از بعد نظری، پرداختن به این مبحث و روشن نمودن نقش هوش در عملکرد تحصیلی، انگیزه پیشرفت و خلاقیت می تواند تصویری مناسب از نقش هوش بر متغیرهای پژوهش حاضر به دست دهد. در واقع، موضوع پژوهش حاضر می تواند به عنوان ابزاری سودمند برای پژوهشهای آتی مورد استفاده قرار گیرد.
- از بعد کاربردی، یافته های این پژوهش می تواند به خط مشیگذاران و فعالان حوره آموزش و تعلیم و تربیت کمک نماید تا به نقش هوش و عوامل اثرگذار در آن به عنوان عوامل مهمی‌در تفاوت افراد در متغیرهای پژوهش حاضر، نظری ویژه داشته و آموزش صحیح آن ها را مدنظر قرار دهند.
۱-۴- اهداف پژوهش
۱-۴-۱- هدف کلی
هدف کلی پژوهش حاضر مقایسه عملکرد تحصیلی، انگیزه پیشرفت و خلاقیت در دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام می‌باشد.
۱-۴-۲- اهداف جزیی
اهداف جزیی این پژوهش مشخص نمودن موارد زیر است:
-
-
- مقایسه انگیزه پیشرفت دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام
-
- مقایسه خلاقیت دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام
- مقایسه عملکرد تحصیلی دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام
-
۱-۵- فرضیه‌های پژوهش
-
- بین انگیزه پیشرفت دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام تفاوت معنی داری وجود دارد
- بین خلاقیت دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام تفاوت معنی داری وجود دارد.
۳- بین مؤلفه بسط در دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام تفاوت معنی داری وجود دارد.
۴- بین مؤلفه انعطاف پذیری در دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام تفاوت وجود دارد.
۵- بین مؤلفه ابتکار در دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام تفاوت وجود دارد.
۶- بین مؤلفه سیالی در دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام تفاوت وجود دارد.
۷- بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر ایلام تفاوت وجود دارد.
۱-۶- تعریف مفهومی‌و عملیاتی متغیرها
انگیزه پیشرفت
تعریف مفهومی: گیج و برلاینر (۱۹۹۲) انگیزه پیشرفت را به صورت میل یا علاقه به موفقیت کلی یا موفقیت در یک فعالیت خاص تعریف کرده اند. موری، انگیزه پیشرفت را این گونه تعریف کرد: به نتیجه رساندن کار دشوار، دست کاری یا سازمان دادن اشیاء، افراد و عقاید، چیره شده بر موانع، دست یابی به معیار عالی، رقابت با دیگران و پیش افتادن از آن ها (شولتز و شولتز، ۱۹۹۸؛ ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۴).
تعریف عملیاتی: انگیزه پیشرفت در این پژوهش به وسیله پرسشنامه انگیزه پیشرفت[۱۷] که توسط هرمانز[۱۸] (۱۹۷۰) ساخته شده استفاده می‌شود.
