۲ـ رشد شاخساره
۲ـ چروکیدگی میوه
۳ـ کاهش رشد شاخساره
اواخرسپتامبر
تا
برداشت
۱ـ مرحله‌سوم رشد
میوه در اثر
دراز شدن سلول
۱-کاهش اندازه میوه
بخاطر کاهش
دراز شدن سلول
۲ـ رشد شاخساره
۲ـ چروکیدگی میوه
۳ـ کاهش رشد شاخساره
منبع: رستگار (۱۳۷۵)
۱-۱۴-۳- شوری
تنش شوری یکی از مهم‌ترین فاکتورهای محدود کننده کشت درختان میوه در نواحی مدیترانه است. در میان درختان میوه، زیتون به عنوان یکی از متحمل‌ترین درختان میوه به شوری و یک محصول خیلی مقاوم به خشکی تلقی می‌شود. غلظت نمک بالاتر از ۸ گرم در لیتر در محلول خاک به طور خیلی زیاد، رشد درخت را کاهش میدهد. بیشترین آزمایشات در مورد تحمل به شوری در زیتون با توجه به پارامترهای رویشی و جمع‌شدن نمک در ارگانیسم‌های مختلف گیاه انجام شده است ولی آزمایش‌های کمی در مورد تشخیص اثرات شوری در مراحل زایشی انجام شده است. شوری بالای خاک (dS/m 5/6) هیچ تأثیری در اندازه میوه ندارد ولی میزان روغن را افزایش میدهد (اصلانی و حقیقت افشار، ۱۳۶۹).
در یک تحقیق توسط تاتینی و همکاران (۱۹۹۴) روی درختان ۴ ساله رقم “Frantoio” نشان داده شد که تیمارهای شوری به طور معنی‌داری پارامترهای فیزیولوژیکی گرده را تحت تأثیر قرار میدهد، به طوری که جوانه‌زنی گرده با افزایش غلظت نمک پائین آمد و میزان تشکیل میوه در حدود ۳۰ روز بعد از تمام‌گل به طور معنی‌داری با افزایش غلظت کلرید سدیم کاهش یافت (اصلانی و حقیقت افشار، ۱۳۶۹).
۱-۱۴-۴- گردهافشانی و سازگاری
زیتون یک گیاه یک پایه است که هم دارای گل کامل و هم گل ناقص است و گرده افشانی آن به صورت خود گردهافشانی یا دگر گردهافشانی اتفاق می‌افتد. برای گردهافشانی هیچ عاملی و وسیله‌ای مورد نیاز نیست هر چند که زنبور و باد ممکن است به عنوان عامل گردهافشانی بین درختان زیتون عمل کنند. در خود گردهافشانی، گرده در اثر وزن خود به سادگی به داخل کلاله همان گل می‌افتد. بساک‌های بیشتر گل‌های کامل به میزان کافی به کلاله گل نزدیک هستند؛ به طوری که در زمان شکوفایی، بساک‌ها به راحتی روی کلاله می‌افتند. باد یا زنبورها با پخش‌کردن شکوفه‌ها، روی خودگرده‌افشانی گل‌ها تاثیر می‌گذارند. در بعضی گل‌ها میله پرچم‌ها پهن هستند و بساک‌ها دور از کلاله قرار دارند که “Ascolano” جزو این ارقام است. در این گل‌ها خود گردهافشانی به راحتی اتفاق نمیافتد، لذا باد یا زنبورها باید به عنوان عامل خود گردهافشانی عمل کنند. باد نخستین عامل در دگر گردهافشانی است. گل‌های زیتون زیاد برای زنبورها جذاب نیستند. به همین دلیل باد در گردهافشانی نقش زیادی دارد.
از نظر سازگاری گرده و مادگی، بیشتر ارقام زیتون در حالت تک کشتی میزان کمی میوه تولید می‌کنند. ولی اگر چند رقم با هم کشت گردند و دگر گردهافشانی انجام گیرد، میزان محصول افزایش می‌یابد. از این رو می‌توان گفت که زیتون نسبتا خود نازساگار است. برخی از ارقام مانند “Picholin” و “Lechiio” کاملاً خود ناسازگار هستند و لذا دگر گردهافشانی ضروری است. لازم به توضیح است که درجه سازگاری بستگی زیادی به شرایط آب و هوایی دارد. دماهای بالا یکی از فاکتورهای اصلی محدود کننده برای خودسازگاری است. در رقم “Manzanillo” در شرایط دمایی بالا در زمان گلدهی، رشد لوله کرده در خامه متوقف می‌شود و در بیشتر موارد به سلول تخم نمی‌رسد. البته این ناسازگاری در بیشتر ارقام از سالی به سال دیگر فرق می‌کند. هرگاه دمای محیط در زمان گلدهی از ۲۴ درجه سانتی‌گراد فراتر رود، به علت کوتاه شدن طول دوره گردهافشانی موثر، بسیاری از گل‌ها قبل از لقاح خواهند ریخت و میوه‌ای تشکیل نخواهد شد.
کیوواس (۱۹۹۰) نشان داد، که در رقم “Manzanillo” دگر گردهافشانی موجب افزایش تشکیل میوه در هر دو سال آور و نیاور می‌شود که البته این افزایش در تشکیل میوه نهایی در سالآور بیشتر بود. افزایش در تشکیل میوه نتیجه هر دو پارامتر افزایش تعداد میوه در هر گل‌آذین و درصد گل‌آذین‌های حداقل یک میوه بود.
۱-۱۴-۵- میزان محصول
سال‌آوری از مشخصات بسیاری از درختان میوه است که در یک سال، محصول سنگین و در سال دیگر محصول، کم است و یا حتی هیچ محصولی روی درخت مشاهده نمیشود. اگر چه در بسیاری از گونهها، سال‌آوری به دلیل آغازش کم گلهاست، اما نمو ضعیف گل‌ها در سال نیاور ممکن است آن را تشدید کند. بوژارد و همکاران (۱۹۸۴) مشاهده کردند که کلاله توسعه نیافته و خامههای باریک درگلهای سال نیاور (که در سال قبل آغازش کرده بودند) در سیبهای “Cox Orange” وجود دارد که موجب کاهش میزان تشکیل میوه و در نتیجه باعث کاهش تولید می‌گردد. یعنی کیفیت پایین گل‌ها به دلیل محصول بالای سال قبل، یکی از دلایل کاهش محصول بوده است (وزارت کشاورزی، ۱۳۷۷).
در زیتون نیز گلدهی زیاد در یک سال موجب تولید گل کم و یا عدم تولید گل در سال بعد می‌شود. برای بررسی کیفیت گل یا همان تفاوت اندازه و نمو گل که موجب ایجاد تفاوت در پتانسیل تشکیل میوه و اندازه میوه می‌شود، کواس و همکاران (۱۹۹۴) آزمایشی را روی درختان زیتون رقم “Manzanillo” در سال‌های آور و نیاور پیاده کردند. بدین صورت که قطعات در سال آور و نیاور هم زمان انتخاب شدند و در طی سه سال متوالی درصد گل‌آذین‌های ماده (گل‌آذین‌های با حداقل یک گل ماده)، درصد گل‌های ماده، وزن خشک و میزان نیتروژن گل، کیسه جنین نمو کرده در زمان شکوفایی و طول عمر تخمک بررسی شد و نتایج زیر بدست آمد:
الف- در سال نیاور، درختان درصد بالایی از گل‌آذین‌های حاوی حداقل یک گل ماده را نشان دادند ولی تفاوتی از نظر تعداد گل‌های ماده بین سال آور و نیاور مشاهده نشد که در این امر تا حدودی به علت تنوع و اختلاف پارامترها در سال‌های نیاور بود.
