مشخصات منطقه مورد مطالعه، مواد و روش ها ۵۸
۳-۱۲-۱- محاسن روش MPSIAC
۱ـ مهم ترین عوامل موثر بر فرسایش خاک را مورد بررسی قرار می دهد.
۲ـ در این روش به سامانه های مختلف، توجه بیشتری شده است و اغلب عوامل مورد مطالعه در ارتباط مستقیم با فرسایش می باشد.
۳ـ با این روش می توان میزان فرسایش و رسوب را به صورت کمی و کیفی بدست آورد.
۴ـ برآورد حجم کل رسوب سالانه در هر حوضه مورد مطالعه امکان پذیر است.
۳-۱۲-۲- معایب روش MPSIAC
۱ـ از میان عوامل ناهمواری مختلف، تنها به شیب متوسط حوضه در این روش توجه شده است.
۲ـ فرسایش رودخانه ای، به عنوان یک عامل موثر به کار گرفته شده است در حالی که ممکن است در مناطق مختلف، سامانه های فرسایش متفاوت می باشند
۳ـ در این مدل به عامل خاک ارزش بیشتری داده شده است. بنابراین جنبه های کشاورزی این مدل نسبت به دیگر کاربری ها پررنگ تر می باشد.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۴ـ دامنه زیاد نمرات عوامل نه گانه گفته شده برای این روش، موجب بروز برخی از مشکلات برای کارشناسان در فرایند تصمیم گیری می شود.
فصل چهارم
بحث و نتایج
بحث و نتایج ۶۰
۴ـ۱ـ مقدمه
مخازن سدها با هدف ذخیره کردن بخشی از جریان سیلابی رودخانه و به منظور کنترل سیل، ذخیره ی آب برای مصارف پایین دست، تولید انرژی و یا تفریحات احداث می شوند، ترسیب رسوب در آن باعث از دست رفتن حجم مفید مخزن می گردد که به آن تلفات حجم مخزن می گویند.
مواد رسوبی که وارد مخازن سدها می شوند، حاصل عمل فرسایش پوسته ی زمین می باشند که توسط رودخانه حمل و به مخزن وارد می شوند. میزان فرسایش بستگی به عوامل متعددی همچون شرایط آب و هوایی، خصوصیات زمین شناسی منطقه، وضعیت توپوگرافی، پوشش گیاهی و نوع کاربرد اراضی دارد. ازاین رو میزان ارتفاع فرسایش خاک ممکن است از ۰۶/۰ میلی متر در سال تا ۱۶/۰ میلی متر تغییر کند که بطور متوسط در حدود ۱۳۲ تن رسوب در هر کیلو متر مربع در هر سال حاصل می شود. بیش تر مواد رسوبی فرسایش یافته به صورت بار شسته، بار معلق، و بار بستر توسط رودخانه حمل می شوند. رسوبات فوق پس از رسیدن به دریاچه های طبیعی یا مصنوعی، مخازن سدها و دریاها، در اثر تغییر شرایط هیدرولیکی ترسیب می شوند. از این رو حفظ و نگهداری مخازن موجود و به حداقل رساندن تلفات حجم مخزن در اثر ترسیب رسوب در اولویت برنامه ریزان مدیریت منابع آب کشورها قرار گرفته است.مدیریت پویای مخازن مقرر می کند که کشورها هرچه سریعتر اقدام به اجرای روش هایی برای کنترل فرسایش نمایند تا آورد رسوب به حداقل ممکن برسد. هم چنین در کنار این روشها برای بازیافت بخشی از حجم مخزن از طریق روش های کنترل رسوب اقداماتی باید انجام پذیرد.بنابراین ضروری است که روش های مختلفی برای محاسبه و چگونگی توزیع رسوب در مخزن، کنترل رسوب ورودی و رسوب زدایی مخزن مطالعه و مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این تاثیر عملیات رسوب زدایی بر محیط پایین دست نیز از اهمیت زیادی برخوردار است که باید مورد توجه قرار گیرد.
بحث و نتایج ۶۱
۴-۲- تشریح مدل های تحقیق
۴-۲-۱- مدل EPM
همان طور که در فصل (۳) این تحقیق گفته شد، به طور کلی از روش EPM برای تعیین سه مورد زیر استفاده می شود که در این فصل به تشریح کامل هریک از موارد زیر خواهیم پرداخت.
تعیین شدت فرسایش و فرسایش ویژه
ضریب رسوب دهی
تعیین دبی رسوب ویژه و دبی رسوب کل
۴-۲-۱-۱- شدت فرسایش
در تعیین شدت فرسایش خاک، چهار عامل ضریب حساسیت خاک به فرسایش (y)، ضریب کاری اراضی (Xa)، ضریب فرسایش ()، و شیب آبریز (I) مورد استفاده قرار می گیرند. نمره هر یک از عامل ها (به استثنای مقدار I) به ترتیب از جدول های ۳-۵ تا ۳-۷ بدست می آید و پس از تعیین چهار عامل مزبور، با بهره گرفتن از رابطه (۴-۱) شدت فرسایش محاسبه می شود:
(۴-۱)
همچنین مقدار عامل (I )را می توان از طریق نقشه های شیب منطقه و بازدید صحرایی تعیین نمود، که مقدار شیب منطقه مورد مطالعه در این مطالعه در جدول (۳-۱) فصل سوم ارائه شده است
. بحث و نتایج ۶۲
جدول۴-۱- مقادیر ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش (y)
ردیف
شرایط سنگ شناسی و خاک شناسی
مقادیر میانگین
۱
ماسه، سنگ ریزه و شیست
۲
۲
لس، توف، خاک شور و خاک استپی
۶/۱
۳
سنگ آهک و مارن
۲/۱
