جدول ۸-۴ نتایج برونداد تحلیل واریانس تک متغیره متغیر های پژوهش……………………………………………۱۰۱

جدول۹- ۴ نتایج کلی تحلیل مانوا………………………………………………………………………………………………………….۱۰۲

جدول ۱۰-۴ نتایج برونداد تحلیل واریانس تک متغیره متغیر های پژوهش…………………………………………۱۰۲

فهرست شکل‌ها

شکل ۱-۲-مدل چند جانبه هیجان ها ( واتسون و تلگن ، ۱۹۸۵ )………………………………………………………..۵۳

بررسی اثر بخشی ورزش بر میزان عزت نفس ، شادکامی و کیفیت زندگی جوانان

به وسیله: طیب طاهرزاده

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی ورزش بر میزان عزت نفس ، شادکامی و کیفیت زندگی جوانان بود. بدین منظور از بین ورزشکاران مبتدی مراجعه کننده به باشگاه بدنسازی شهرستان داراب در تابستان ۱۳۹۲ ،۶۰ نفر به صورت در دسترس و ۶۰ نفر نیز از افراد عادی انتخاب و از نظر سن ، جنسیت و تحصیلات با گروه آزمایش همتا شدند.پس از انتخاب ‌گروه‌های نمونه، آموزش ورزشی توسط مربی پرورش اندام به مدت ۳ ماه هرهفته ۳جلسه ۲ ساعته بر روی گروه آزمایشی(ورزشکاران مبتدی) اجرا شد. شرکت کنندگان پرسشنامه های عزت نفس کوپراسمیت، شادکامی آکسفورد و کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت را در پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. داده های این پژوهش با استفاده شاخص های آمار توصیفی، آزمون مانوا و با به کارگیری نرم‌افزاری آماری SPSS-16، تحلیل شدند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیره حاکی از اثر بخشی ورزش و افزایش معنی دار نمرات عزت نفس، شادکامی و کیفیت زندگی و مؤلفه‌ های آن ها در ورزشکاران مبتدی در پس آزمون بود. پیشنهاد می شود با توجه به فواید جسمانی و روانی و نداشتن عوارض جانبی، از ورزش به عنوان عاملی جهت افزایش سلامت جسمانی و روانی در افراد جامعه استفاده شود.

کلید واژه: اثربخشی ورزش، عزت نفس ، شادکامی، کیفیت زندگی

فصل نخست

کلیات پژوهش

۱-۱-مقدمه

مطالعات انجام شده در حوزه های مختلف علوم پزشکی و روان شناختی، حاکی از آن است که بین سلامتی و سبک زندگی افراد ارتباط و همبستگی وجود دارد. انجمن قلب امریکا در سال ۲۰۰۱، سبک زندگی را از جمله عوامل مستعد کننده مهم بیماری و مرگ و میر در ایالت متحده امریکا دانسته، حدود ۷۰ درصد از تمام بیماری های جسمی و روانی را مربوط به شیوه زندگی می‌داند(انجمن قلب آمریکا، ۲۰۰۱).

از بین عوامل مؤثر در سبک زندگی سالم و سلامت روان، نقش ورزش بسیار مهم بوده و در مطالعات متعددی مورد تأکید قرار گرفته است(خیر جو، ۱۳۹۱)، به طوری که در سال ۲۰۰۲ شعار سازمان بهداشت جهانی “تحرک رمز سلامتی” عنوان شده بود. کاربرد روانشناسی در ورزش نیز به طور مشخص مورد تأکید قرار گرفته است (ول و گرینلس^[۱]، ۲۰۰۳). همچنین عوامل روانشناخی دخیل در عملکرد ورزشی، به مدت طولانی مورد توجه ورزشکاران، مربیان و روانشناسان ورزشی بوده است (گوسیاردی، گوردون و دیمک^[۲]، ۲۰۰۹). تاثیر فعالیت های ورزشی بر سلامت جسم و روان در مطالعات مختلفی آزمون شده است(لاندرز، ۲۰۰۵). این پژوهش قصد دارد تاثیر یک دوره فعالیت ورزشی مستمر و منظم را بر کیفیت زندگی، عزت نفس و شادکامی افراد ورزشکار بسنجد. سه متغیری که از مؤلفه‌ های اصلی سلامت روان بوده و هریک در بر گیرنده ابعاد فردی، اجتماعی ، خانوادگی و محیطی ورزشکار می‌باشد. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی یک دوره فعالیت ورزشی بر افزایش کیفیت زندگی، عزت نفس و شادکامی افراد ورزشکار می‌باشد.

۲-۱- بیان مسئله

اصطلاح سبک زندگی^[۳]، اصطلاح رایجی است که بیشتر اوقات برای اشاره به روش زندگی مردم به کار می رود و بازتاب دامنه کامل ارزش های اجتماعی، طرز برخورد و فعالیت ها است(باقیانی، ۲۰۰۳). سبک زندگی شامل رفتارهایی مانند عادات غذایی، خواب و استراحت، فعالیت بدنی و ورزش، کنترل وزن، استعمال دخانیات و الکل، ایمن سازی در مقابل بیماری، سازگاری با استرس و توانایی استفاده از حمایت های خانواده و جامعه می‌باشد(فیپس^[۴]، ۲۰۰۳).

بیش از یک سوم کل موارد مرگ و میر در دنیا، به دلیل چند رفتار تهدید کننده سلامتی می‌باشد که ناشی از نادرستی سبک زندگی فردی و اجتماعی است و مهم ترین آن ها شامل رژیم غذایی نامناسب، کمی فعالیت بدنی، استعمال سیگار و رفتار جنسی نامناسب می‌باشد (فیپس، ۲۰۰۳). کنترل عوامل خطر در سبک زندگی و عادات بهداشتی مانند تغذیه نادرست، فقدان فعالیت ورزشی، استعمال سیگار، مصرف الکل و مواد مخدر تقریباً سبب کاهش حدود۵۰ درصد از مرگ های زودهنگام می شود(چارکازی^[۵]، ۲۰۰۹).

در زمینه رابطه ورزش و سلامت روانی قبلاً تصور عموم بر این بود که فعالیت های ورزشی برای سلامت جسمانی مفید است. امروزه ‌به این امر توجه شده که ورزش علاوه بر سلامت جسمانی، می‌تواند در ارتقای سلامت روانی نیز مؤثر باشد (لاندرز، ۲۰۰۵). تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت های حرکتی منظم به طور فوق العاده ای بر وضعیت جسمانی و روانی افراد تأثیر مثبت دارد (ست کوئیز و مازر^[۶]، ۲۰۰۶). لاندرز و پتروزیلو^[۷] (۱۹۹۴) در زمینه بررسی نتایج ۲۷ مطالعه بین سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۱ نشان دادند که ۸۱ درصد پژوهشگران ‌به این نتیجه دست یافته اند که فعالیت جسمانی با کاهش اضطراب مرتبط است. رایلی و استارت^[۸] (۱۹۹۵) نیز عنوان کرده‌اند که دانش آموزان ورزشکار در مقیاس های سلطه گری، مردم آمیزی، خودپذیری، اجتماعی شدن و احساس سلامتی بالاتر از غیر ورزشکاران هستند.

همچنین پژوهش ها نشان داده است که ورزش باعث افزایش سلامت روانی، تقویت احساس ارزشمندی، کاهش اضطراب و افسردگی (گیاکوبی، هازون بلاس و فرای^[۹]، ۲۰۰۵) و افزایش قدرت ذهنی (لوی^[۱۰] و لوی، ۲۰۰۵) می شود.