خداوند متعال علاوه بریهود، نصارا را هم از ارتکاب غلو در حق پیامبران الهی برحذر داشته است:
« یَأَهْلَ الْکِتَابِ لَا تَغْلُواْ فىِ دِینِکُمْ وَ لَا تَقُولُواْ عَلىَ اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسىَ ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلىَ‏ مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِّنْهُ فَامِنُواْ بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ لَا تَقُولُواْ ثَلَاثَهٌ انتَهُواْ خَیرْا لَّکُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَنَهُ أَن یَکُونَ لَهُ وَلَدٌ لَّهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ وَ کَفَى‏ بِاللَّهِ وَکِیلا»=اى اهل کتاب، در دین خود اندازه نگه دارید، و درباره خدا جز به راستى سخن نگویید در حق مسیح عیسى بن مریم جز این نشاید گفت که او رسول خداست و کلمه الهى است که به مریم فرستاده و روحى از عالم الوهیت است پس به خدا و همه فرستادگانش ایمان آورید و به تثلیث قائل نشوید (اب و ابن و روح القدس را خدا نخوانید)، از این گفتار شرک باز ایستید که براى شما بهتر است، جز خداى یکتا خدایى نیست و منزّه و برتر از آن است که او را فرزندى باشد، هر چه در آسمان و زمین است همه ملک او است و خدا تنها به نگهبانى (همه موجودات) کافى است. (نساء/۱۷۱)
با اینکه پیامبران از منزلت و شأن بسیار والایی برخوردارند و بدون هیچ سوز و گداز و افراطی، قابل تعریف و تمجید هستند و مدح و تحسین آنان جایز است، ولی بازمی بینیم که انسان لجوج و متعصب، پا را ازحریم فراتر گذاشته، گرفتار غلو می شود.
به فرموده قرآن: «وَ قَالَتِ الْیَهُودُ عُزَیْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَ قَالَتِ النَّصَرَى الْمَسِیحُ ابْنُ اللَّهِ ذَالِکَ قَوْلُهُم بِأَفْوَاهِهِمْ یُضَاهُِؤنَ قَوْلَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِن قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنىَ‏ یُؤْفَکُون»=و یهود گفتند: عُزَیر پسر خداست و نصارى گفتند: مسیح پسر خداست! این سخنى است که تنها بر زبان مى‏رانند و با گفتار و کیش کافران مشرک پیشین نزدیکى و مشابهت دارند، خدا آنها را هلاک و نابود کند! آنان را (از حق) به کجامى‏گردانند؟! (توبه/۳۰)
خداوند اهل کتاب و اهل ایمان را از این فریب شیطانی و آسیب بزرگ اجتماعی برحذر داشته و با بیان نمونه ها و مصادیق عینی، برشدت قبح آن تأکید کرده است.
۲-۱۹- رابطه اعتقادات شیعه و غلو عقیدتی بین مسلمین:
دربرخی کتب لغت، کلمه‌ غلو به معنی مطلق تجاوز از حد آمده است. که هر گونه تجاوز از حد راشامل می‌گردد و در برخی دیگر ازکتب لغت مانند لسان العرب و تاج العروس این کلمه به «تجاوز ازحد همراه با افراط معنی گردیده است.»(ابن منظور ، ۱۴۰۸، ۱۰/۱۱۳)
دراصطلاح علما و محققین اسلامی غلو عبارت است از «اعطائی مقام الوهیّت به پیشوایان دینی.» (شهرستانی،۱۴۱۰ ق،۲۰۳)
بعضی به خاطر غرض ‌ورزی وبا هدف ایجاد تفرقه بین صفوف مسلمین، شیعیان را متهم به غلو نموده‌اند درحالی که شیعیان دوازده امامی به پیروی از ائمه ـ علیهم السّلام ـ معتدل‌ترین فرقه اسلامی است که از افراط و تفریط همیشه دور بوده‌اند و همیشه راه اعتدال را پیموده‌اند. پیامبر اسلام درباره امام علی ـ علیه السّلام ـ فرموده است:
«دوگروه درباره تو به هلاکت می‌افکند گروهی که از فرط دوستی به وادی غلو می‌‌‌غلتند و گروهی هم که در دشمنی خود با تو سخت می‌باشند.»(ابن ابی الحدید، ۱۳۸۷ق ، ۵/۴)
از بررسی تاریخ اسلام بدست می‌آید که این سخن پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ در مورد امام علی ـ علیه السّلام ـ محقق گردید. گروه‌هایی در دنیای اسلام پدید آمدند که نسبت به امام علی ـ علیه السّلام ـ راه غلو را پیموده‌اند و او ار از آنچه بود بالاتر دانستند تا جایی که در حد خدایی رسانده‌اند، بغدادی در کتاب الفرق بین الفرق باب جداگانه‌ای به غالیان اختصاص داده‌ وگفته است: «باب چهارم از ابواب این کتاب در بیان فرقه‌هایی است که به اسلام نسبت داده شده‌اند و لکن در واقع از امت اسلامی نیستند.»(بغدادی، ۱۴۱۷، ۲۱۱)
روشن است که این فرقه‌ها راه افراط رابرگزیده‌اند ودر نتیجه همان‌گونه که پیامبرـ صلی الله علیه و آله ـ خبر داده است هلاک شده‌اند و از جرگه امت اسلامی خارج گردیده‌اند.
در مقابل این گروه‌ها فرقه‌هایی درجامعه اسلامی پدید آمدندکه نسبت به ائمه ـ علیهم السّلام ـ و خصوصا امام علی ـ علیه السّلام ـ راه تفریط را انتخاب نموده‌اند به این معنی که ائمه ـ علیهم السّلام ـ را ازآنچه بوده کمتر دانسته‌اند این ها دردو گروه ذیل تقسیم می‌گردند:

1. 1. «گروهی که با ائمه ـ علیهم السّلام ـ وخصوصا امام علی ـ علیه السّلام ـ دشمن بوده تا جایی که حکم کفر امام راصادر نموده‌اند مانندخوارج و ناصبی‌ها.

1. 1. گروهی که درباره ائمه اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ کوتاهی نموده‌اند وسفارشات پیامبراکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ مانند روایت غدیر، ثقلین، سفینه و منزلت و روایات دیگر در موردآنان را نادیده گرفته‌اند. درنتیجه دیگران را درمسأله مهم امامت و رهبری برآنها ترجیح داده‌اند، این فرقه‌ها نیز طبق حدیث پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ هلاک گردیده‌اند.

شیعیان دوازده امامی درباره پیشوایان دین اصل اعتدال راکه هم شرعی وهم عقلائی است رعایت نموده در مورد امام علی ـ علیه السّلام ـ واهل بیت ـ علیهم السّلام ـ بیش ازآنچه خدا وپیامبر در مورد آنها فرموده قائل نمی‌باشند زیرا همان‌گونه که غلو درحق آنها موجب کفر و الحاد است، دشمنی و مخالفت
و نادیده گرفتن حقوق آنها هم که از طرف خدا به آنها داده شده واز سوی پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ بارها ابلاغ گردیده، نادرست وخروج ازدائره اسلام حقیقی است.» (انصاری بویراحمدی،۱۳۸۹،۴۵)
برای روشن شدن دیدگاه شیعه امامیه درباره غلو و غالیان واینکه شیعه هیچ‌گونه ارتباطی با آنان ندارد، لازم است که ابتدا به برخی از روایات ائمه ـ علیهم السّلام ـ دراین مورد اشاره نمائیم و سپس به ذکر گفتار علماء وبزرگان شیعه در این موضوع بپردازیم.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

همه می دانیم با عصمتی که از امامان شیعه سراغ داریم آنها به شدیدترین وجه غلو را مردود دانسته و غالیان را نکوهش و تکفیرکرده‌اند. علامه مجلسی حدود صد روایت ازآنان دراین ‌باره درکتاب بحار‌الانوار نقل کرده است، در اینجا چند نمونه از آنها را یاد‌آور می‌شویم:

1. 1. امام علی ـ علیه السّلام ـ فرموده است: «خداوندا، من ازغلات بیزاری می‌جویم همان‌گونه که عیسی ابن مریم از نصاری بیزاری جست، خدایا آنان را خوار گردان واحدی ازآنان را یاری مکن.»(مجلسی، ۱۴۰۳ق، ۲۵/ ۲۶۶)

1. 1. امام علی ـ علیه السّلام ـ در روایت دیگر ازغلو درباره خاندان خود نهی کرده وفرموده است: «بپرهیزیداز غلو درباره ما، در حق ما اعتقاد به دین داشته باشید که پرورده پروردگاریم و آن‌گاه هرچه در فضایل ما خواستید بگویید.» (مجلسی، ۱۴۰۳ق، ۲۵/ ۲۶۶)

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرموده است:
«برجوانان خود ازخطر غلات برحذر باشید مبادا عقیده آنان را تباه سازند زیرا غلات بدترین خلق خداهستند عظمت خدا را کوچک نشان داده و برای بندگان خدا دعوی ربوبیت می‌کنند. درجای دیگر از معاشرت با غلات نهی کرده و فرموده است: با غلات نشست و برخواست نکرده، هم غذا نشده همراهشان چیزی ننوشید و با آنان مصافحه نکنید.»(همان)
علماء و دانشمندان شیعه از قدیم در مقابل غلات به شدت ایستادگی نموده و خطر آنها را بدتر از هرگروهی دانسته‌اند لذا در تکفیر و نکوهش آنها از هیچ کوششی فرو گذارنکرده‌اند.

1. 1. شیخ صدوق ازعلمای بزرگ شیعه درمورد غلات می‌گوید:

«اعتقاد ما درباره غلات و مفوّضه این است که آنها کافرند و بدتر از یهود و نصاری و مجوس و قدریه و حروریه و دیگر فرقه‌های گمراهند.» (صدوق ، بی تا ،۷۱)

1. 1. شیخ مفید درباره غلات گفته است:

«غلات گروهی ازمتظاهرین به اسلامند که امیرالمؤمنین وامامان و فرزندان اورا به الوهیّت ونبوت توصیف کردند ودرحق آنان ازحد اعتدال تجاوز کردندآنان گمراه وکافرند.» (مفید، ۱۳۶۳ق، ۱۰۹)
علامه مجلسی پس ازذکراقسام ومظاهر غلو گفته است:
۳٫«اعتقاد ما به هریک ازآنها سبب الحاد وکفر وخروج از دین است، چنانچه ادّله عقلیه وآیات واخبار برآن دلالت می‌کند واگر احیانا در روایات حدیثی یافت شود که موهم یکی ازاقسام غلو باشد باید تأویل شود و اگر قابل تأویل نباشد از افترائات غالیان است.» (مجلسی،۱۴۰۳ق، ۲۵/ ۲۶۷)
با توجه به روایات ائمه- علیهم السّلام-وگفتارعلماء ودانشمندان درموردغلو وغالیان هیچ‌گونه ابهامی باقی نمی‌ماندکه شیعه امامیه از همان ابتدا مخالف این غلو بوده وهیچ‌گاه آن راتأیید ننموده‌اند.ارتباط این گروه به شیعه هیچ دلیل ومدرکی ندارد. وازافترائات مخالفان مکتب اهل بیت-علیهم السّلام- می‌باشندآنها از قدیم سعی داشته تا چهره ی پیروان مکتب اهل بیت-علیهم السّلام – رامخدوش جلوه دهند. ناگفته پیداست که به محض پیدا شدن چنین عقایدی، ائمه–علیهم السلام- وبزرگان شیعه به شدت آنان را طرد نموده و از آنان بیزاری جسته اند اما به هرحال جاهلان خام اندیش، سهم قابل توجهی درحدوث، اشاعه و استمرار غلو داشته اند.
۲-۲۰- مخالفت متکلمان امامیه با غلو و غالیان:
دانشمندان و صاحب نظران فقهی امامیه به مقابله با پدیده غلو و غالیان پرداخته و آنان را کافر و مشرک دانسته و از آنان تبری جسته اند. جای بسی تعجب و تاسف است که گاهی افراد نادان و ناآگاه شیعه امامیه را به غلو درباره ائمه معصومین متهم می کنند. البته این شک وپنداری بیش نیست. زیرا تعریف غلو و غالیان مشخص و معین است و این کار تجاوز از حدمی باشد درآن مواردی که آنها به غلومعتقدند هیچ ربطی به غلو دردین ندارد.
شیخ صدوق می فرماید: «اعتقاد ما درباره غلات و مفوضه آن است که آنان کافر به خدا می باشند.» (رضوانی،۱۳۹۰،۳۸۲)
در جایی دیگر، شیخ مفید می فرماید: «غلات گروهی از متظاهرین به دین اسلامندکه امیرالمومنین وائمه ازذریه او را به الوهیت و پیامبری نسبت داده اند. آنان گمراه و کافرند و امیرالمومنین به قتل آنان دستور داد. ائمه دیگر نیز آنان را کافر و خارج از اسلام دانسته اند»(رضوانی،۱۳۹۰،۳۸۲)
۲-۲۱- حد و مرزغلو:
همان گونه که از تعریف لغوی استفاده شد، غلو به معنای تجاوز از میزان معقول حد به کاررفته است. حال ببینیم حد و میزان چیست که تجاوز از آن غلواست ونرسیدن به آن تقصیر. در اینجا به پاره ای ازدلایل اکتفا می کنیم: