پیش درامد ویژگی های شغلی مطالعات ترنر ولارنس بود که به دنبال آن نظریه های خاصی براساس پیشنیازهای شغلی مطرح شد و ویژگی های کار به وسیله آن تعریف شد )فاس و دیگران^[۲]، ۲۰۰۹) الگوی ویژگی های شغلی مانند نظریه هرزبرگ معتقد است که کارکنان هنگامی برای انجام دادن کار انگیزه دارند که احساس کنند شغلشان با ارزش بود و از چگونگی عملکرد خود بازخورد بگیرند،ولی برخلاف نظریه هرزبرگ که در آن توسه خاصی برای شغل ارائه نمی شود در نظریه ویژگی های شغلی ابعاد شغل را در طراحی شغل مد نظر قرار می دهدند(صنوبری ،۱۳۸۹).

بر اساس نظریه ویژگی های شغلی ،هر یک از ابعاد پنج گانه کار (گوناگونی در مهارت،اهمیت،هویت،آزادی عمل و بازخورد اجتماعی )،باعث پیدایش یک حالت روحی بخصوص در کارکنان می گردد که این حالت به نتیجه خاصی منجر می گردد. به عقیده هاکمن و الدهام ،عواملی مانند دانش و مهارت و شدت نیاز به رشد و رضایت از عوامل زمینه شغلی مانند پرداخت امنیت شغلی می تواند در پیامد های شغل موثر باشد.
نظریه ویژگیهای شغل توسط ریچارد هاکم و اولدهام ارائه گردید. پژوهشی که روی میزانهای عینی ویژگیهای شغل که با خشنودی و توجه کارکنان همبسته بود (هاکم و اولدهام ۱۹۸۰ ، ۱۹۷۶) نظر پیشنهادی آنان این بود که ویژگیهای معین می تواند در رفتار و نگرشهای مربوط به کار تأثیر بگذار اما این ویژگیها همه کارکنان را با مشاجره تحت تأثیر قرار نمی دهد.
ویژگیهای اصلی شغل به وسیله هاکمن و اولدهام به شرح زیر تعریف شده است:
۱. تنوع مهارت: به وسعتی که کارگران از مهارتها و توانایی های مختلف در یک شغل استفاده میکنند. یک شغل بیشتر چالش برانگیز، یک شغل معنی دار خواهد بود.
۲. هویت وظیفه: یکپارچگی شغل یعنی اینکه آیا آن شامل انجام یک واحد کامل کاری یا تکمیل یک محصول میشود یا فقط شامل یک جزء از یک محصول در خط تولید.
۳. اهمیت وظیفه: اهمیت یک شغل برای زندگی و رفاه همکاران یا مصرف کنندگان. برای مثال مکانیک یک هواپیما در زندگی انسانهای بسیاری تأثیر دارد بنابراین چنین شغلی بسیار پراهمیت تر است تا اشتغال در شغل کارمندی دفتری ادارات پست.
۴. اختیار: میزان استقلال کارکنان در برنامه ریزی و سازماندهی کار.
۵. بازخورد: میزان اطلاعات دریافتی کارکنان درباره اثربخشی و کیفیت عملکرد شغلی خویش. بر این اساس مشاغل میتوانند برای به حداکثر رساندن این ویژگیها با روشی که هرزبرگ ارائه داده است به شرح زیر، دوباره طراحی شوند.
– ترکیب نمودن وظایف کوچک و تخصصی به واحدهای بزرگتر. این عامل سبب افزایش تنوع مهارت و هویت وظیفه می‌گردد.
– مرتب کردن وظایف به واحدهای کاری معنی دار و طبیعی برای مسئول ساختن فرد در قبال واحد دارای هویت که این عامل هویت و اهمیت وظیفه را افزایش میدهد.
– دادن مسئولیت به افراد برای رفتار مستقیم با مراجعان و یا مصرف کننده نهایی که این عامل تنوع مهارت، اختیار و بازخورد را افزایش میدهد.
-دادن اختیار،‌ مسئولیت و نظارت بر وظایف شغلی به کارکنان،‌ این عامل تنوع مهارت،‌هویت وظیفه و اختیار را افزایش میدهد.
– مهیا نمودن شرایطی برای کارکنان که به طور منظم یاد بگیرند که چگونه میتوانند شغل خود را بهتر انجام دهند. که این عامل بازخورد را افزایش میدهد.
لذا جایگاه ویژگی های شغلی با برخورداری مولفههایی نظیر، تنوع مهارت، هویت وظیفه ، اهمیت وظیفه، اختیار و بازخورد در ادارات کل تربیت بدنی استان که به عنوان نهادهای اصلی ورزش در کشور ایران میباشند و با توجه به نقشی که در اشتغالزایی و ایجاد سطح ارتقاء سلامت جامعه دارد، اهمیت بسزایی پیدا میکند. با این وجود تاکنون هیچ پژوهشی در زمینه بررسی ویژگی های شغلی ( در سازمانهای ورزشی ) در داخل کشور اجرا نشده است. لذا سوال اصلی پژوهش حاضر این است که آیا ویژگی های شغلی در بهبود رفتارهای کاری کارکنان و نقش آن در سایر مسائل کاری موثر واقع خواهد شد؟ همچنین آیا بین برخی از ویژگی های جمعیت شناختی با قابلیت های ویژگی های شغلی تفاوتی وجود دارد؟
۳٫۱ اهمیت و ضرورت پژوهش
تغییر و تحولات دنیای پرشتاب کنونی در عرصه های علمی و فنی و چالشهای پیدرپی نظام اقتصادی- اجتماعی، کاهش ذخایر زیرزمینی و افزایش فقر و بیکاری موجبات توجه عمیقتر سیاستگزاران و اندیشمندان را به مفهوم کارآفرینی فراهم کرده است، تا آنجایی که آخرین الگوی توسعه را مبتنی بر کارآفرینی قلمداد کردهاند ( احمدپور دریانی، ۱۳۸۶).
از طرفی هم با توجه به نقش کلیدی سازمان های صنعتی که هر گونه رشد و توسعه در این بخش تأثیرات مستقیمی را در دیگر حوزه ها به همراه داشته و می تواند به عنوان یکی از عوامل مهم رشد و توسعه محسوب گردد و از آنجایی که ادارات کل ورزش و جوانان یکی یکی از سازمانهای خدماتی پایه در روند توسعه نشاط و و اجتماعی هر جامعه محسوب می گردد پرداختن به مسایل این گونه سازمان ها دارای اهمیت ویژه ای بوده و می تواند نتایج مهمی به همراه داشته باشد .
یکی از مسائلی که در هر سازمان از اهمیت بالایی برخوردار است ویژگی های کارکنان در واحدهای مختلف‌ (خدماتی، صنعتی و تولیدی) می باشد و عملکرد این افراد در مسیر پیشرفت فعلی به آینده آن جامعه نقش حیاتی ایفا میکند با توجه به اینکه طبیعت ویژگی های کارکنان در یک سازمان و نیازمندیهای شغل، اهداف و ماموریتهای سازمان و باورهای موجود سازمان به رفتارها و خصوصیات روان شناختی و ویژگی های شغلی این افراد در سطح سازمان افراد لازم است که این خصوصیات و ویژگیها شناخته شود و در عین حال چگونگی ارتباط انها با به نوع شغل ،کارکنان ، مشتری (ارباب رجوع) و …… افراد مورد تحقیق قرار گیرد. از جمله این ویژگیها می توان به ویژگی های شغلی ونیز میزان توجه انها به بهره گیری از دانستن این ویژگی ها اشاره کرد بر همین اساس پژوهش حاضر به دنبال بررسی ویژگی های شغلی کارکنان ادارات کل ورزش و جوانان استان کهگیلویه وبویراحمد می باشد.
در نتیجه انجام این پژوهش برای ارتقاء هر چه بهتر مدیریت مدیران سازمانهای ورزشی و توسعه مسیر پیشرفت کارآمد در ادارات و نهادهای ورزشی کشور ضرورت پیدا میکند.
۴٫۱ اهداف پژوهش
هدف کلی
هدف اصلی پژوهش تعیین ویژگی های شغلی کارکنان ادارات کل ورزش و جوانان استان کهگیلویه وبویراحمد براساس مدل JCM میباشد.
اهداف اختصاصی

1. 1. تعیین تفاوت میانگین ها در عامل تنوع وظیفه .

1. 1. تعیین تفاوت میانگین ها در عامل هویت وظیفه.

1. 1. تعیین تفاوت میانگین ها در عامل اهیمت وظیفه.

1. 1. تعیین تفاوت میانگین ها در عامل استقلال .

1. 1. تعیین تفاوت میانگین ها در عامل بازخورد.

1. 1. اولویت بندی عوامل پنج گانه ویژگی های شغلی.

1. 1. تعیین تفاوت ویژگی های شغلی بر اساس سابقه کار

1. 1. تعیین تفاوت ویژگی های شغلی بر اساس سطح تحصیلات

۵٫۱فرضیه های پژوهش:

1. 1. بین میانگین جامعه و میانگین نمونه در عامل تنوع وظیفه تفاوت معناداری وجود ندارد.

1. 1. بین میانگین جامعه و میانگین نمونه در عامل هویت وظیفه تفاوت معناداری وجود ندارد.

1. 1. بین میانگین جامعه و میانگین نمونه در عامل اهیمت وظیفه تفاوت معناداری وجود ندارد.

1. 1. بین میانگین جامعه و میانگین نمونه در عامل استقلال تفاوت معناداری وجود ندارد

1. 1. بین میانگین جامعه و میانگین نمونه در عامل بازخورد تفاوت معناداری وجود ندارد.

1. 1. بین میانگین رتبه های مولفه های ویژگی های شغلی در کارکنان اداره کل ورزش استان تفاوت معناداری وجود ندارد.

1. 1. بین مولفه های ویژگی های شغلی بر اساس سابقه کار در کارکنان اداره کل ورزش استان تفاوت معنی داری وجود ندارد.

1. 1. بین مولفه های ویژگی های شغلی بر اساس سطح تحصیلات در کارکنان اداره کل ورزش استان تفاوت معنی داری وجود ندارد.

۶٫۱ پیشفرضها
– پرسشنامه های پژوهش به خوبی میتوانند سئوالات و فرضیه های پژوهش را پاسخگو باشند.
– پاسخ افراد به سئوالات پرسشنامه ها بیانگر نگرش واقعی آنها نسبت به متغیرهای پژوهش میباشد.
– اکثریت قریب به اتفاق کارکنان در پاسخگویی به سئوالات همکاری صمیمانه و صادقانه دارند.
– سئوالات پرسشنامه ها نمونه های تصادفی از همه انواع خود میباشند.
۷٫۱ محدودیتهای پژوهش
الف) حدود