مؤلفه
ارزش
F
سطح معنی داری
۲ƞ
گروه
اثر پیلایی
۹۱۲/۰
۹۰۴/۲۶
۰۰۰/۰
۹۱۲/۰
لامبدای ویلکز
۰۸۸/۰
۹۰۴/۲۶
۰۰۰/۰
۹۱۲/۰
اثر هاتلینگ
۳۴۸/۱۰
۹۰۴/۲۶
۰۰۰/۰
۹۱۲/۰
بزرگترین ریشه ی روی
۳۴۸/۱۰
۹۰۴/۲۶
۰۰۰/۰
۹۱۲/۰
نتایج آزمون های چند متغیری نشان داد که مداخله ارائه شده اثر بخش می‌باشد. از این رو جهت بررسی اثر بخشی این مداخله بر تک تک مؤلفه های مهارت اجتماعی از تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد که نتایج این تحلیل در جدول ۴-۱۱ ارائه شده است.
جدول ۴-۱۱- نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری جهت سنجش اثر بخشی مداخله بر مؤلفه های مهارت اجتماعی
مؤلفه
مجموع مجذور
df
میانگین مجذور
F
سطح معنی داری
۲ƞ
مهارت اجتماعی
۷۲۱/۳۹
۱
۷۲۱/۳۹
۷۲۱/۳۹
۰۰۰/۰
۵۱۰/۰
جسارت نامناسب
۵۳۵/۳۱
۱
۵۳۵/۳۱
۵۳۵/۳۱
۰۰۰/۰
۷۹۸/۰
تکانه ایی عمل کردن
۱۸۴/۴۲
۱
۱۸۴/۴۲
۱۸۲/۴۲
۰۰۰/۰
۶۶۷/۰
اطمینان به خود
۲۶۹/۳۲
۱
۲۶۹/۳۲
۲۶۹/۳۲
۰۰۰/۰
۶۰۱/۰
حسادت و گوشه گیری
۸۸۱/۲۶
۱
۸۸۱/۲۶
۸۸۱/۲۶
۰۰۰/۰
۷۳۴/۰
نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که بازی درمانی گروهی منجر به افزایش مهارت اجتماعی مناسب، اطمینان به خود و کاهش جسارت نامناسب، تکانه ای بودن و حسادت در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است. از این رو فرضیه دوم پژوهش مبنی بر اثربخشی بازی درمانی گروهی بر افزایش مهارت های اجتماعی و مؤلفه های آن در کودکان پیش دبستانی تأیید می شود.
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
پیش درآمد
پس از گرد آوری مطالب نظری، جمع آوری داده ها وتجزیه و تحلیل مربوط به پژوهش حاضر، زمینه بحث و نتیجه گیری فراهم شده است. این فصل شامل بحث و نتیجه گیری، محدودیت هاو پیشنهاد های پژوهش است.
۵-۱- بحث و نتیجه گیری
اما با توجه به اهداف پژوهش که به تعیین اثر بخشی بازی درمانی گروهی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه وافزایش مهارت های اجتماعی کودکان پیش دبستانی می‌باشد به اثبات فرضیه های زیر پرداخته می شود.
فرضیه اول پژوهش: بازی درمانی گروهی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و مؤلفه های آن در کودکان پیش دبستانی مؤثر است.
با توجه به محاسبات انجام شده که در فصل ۴ آمده است. نشان داده شد که آموزش بازی درمانی گروهی بر متغیر پرخاشگری و مؤلفه های آن اثربخشی معناداری دارد. نتایج پژوهش فوق با نتایج ترابی و همکاران (۱۳۹۲)، خدیوی زندواصغری(۱۳۹۱)، رجب پور و همکاران (۱۳۹۱)، مهدویان و همکاران(۱۳۹۰)، امجدی(۱۳۸۵)، قادری، اصغری مقدم، شهیدی (۱۳۸۵)، جی یون شین(۲۰۱۲)هم خوانی دارد. به طوری که جی یون شین(۲۰۱۲) در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که تاثیر بازی درمانی کوتاه مدت روی اضطراب و پرخاشگری کودکانی که زلزله چین را تجربه کرده‌اند تاثیر داشته و نتایج نشان دهنده کاهش چشم گیر میزان سطح اضطراب، پرخاشگری و احتمال خطر خودکشی بعد از بازی درمانی بوده است. ترابی و همکاران (۱۳۹۲)در پژوهشی به بررسی تاثیر بازی درمانی گروهی بر پرخاشگری کودکان پیش دبستانی شهر شیراز پرداختند. این پژوهش به صورت آزمایشی، با گروه آزمایش و کنترل همراه با پیش آزمون –پس آزمون و انتخاب تصادفی انجام شد. بدین منظور ۲۸ نفر از کودکان مقطع پیش دبستانی شهر شیراز پس از تکمیل پرسشنامه پرخاشگری پیش دبستانی توسط والدین انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت یک ماه تحت بازی درمانی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین میزان پرخاشگری گروه آزمایش و گروه کنترل تفاوت معناداری وجود داشت. بدین معنی که پرخاشگری گروه آزمایش بعد از انجام بازی درمانی به طور معناداری پایین تر از گروه کنترل بود. خدیوی زند و اصغری (۱۳۹۱) در تحقیقات خود به بررسی تاثیر بازی درمانی گروهی بر پرخاشگری جهانی کودکان پیش دبستانی پرداختند و نتایج این پژوهش نشان داد که بازی درمانی گروهی موجب کاهش پرخاشگری جهانی کودکان در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل می شود. به عبارت دیگر بین پرخاشگری جهانی کودکان با حذف اثر پیش آزمون تفاوت معناداری وجود دارد. رجب پور و همکاران(۱۳۹۱)در پژوهشی به بررسی اثربخشی گروه درمانی رابطه والد – کودک بر پرخاشگری کودکان پیش دبستانی پرداختند و نتایج نشان داد که گروه درمانی رابطه والد –کودک منجر به کاهش معنادار پرخاشگری فیزیکی –تهاجمی و کلامی –تهاجمی در گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه می شود اما باعث کاهش معنادار پرخاشگری رابطه ای در پی جلسات درمان در گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه نشد. مهدویان و همکاران(۱۳۹۰) در پژوهشی به بررسی اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رابطه کودک – والدبر کاهش پرخاشگری کودکان پیش دبستانی و شیوه های والدگری مادران پرداختند. تحلیل یافته ها بیانگر این نکته بود که کودکان مادران گروه آزمایش در مقایسه با کودکان مادران گروه کنترل در پرخاشگری کل و زیر مقیاس های پرخاشگری کلامی –تهاجمی، فیزیکی –تهاجمی و رابطه ی کاهش معنادار نشان دادند.
در تبیین این که چرا بازی درمانی گروهی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و مؤلفه های آن اثر مثبت دارد می توان گفت که پرخاشگری در کودکان پیش دبستانی به دلیل ابراز استقلال و تک فرزندی در برخی از خانواده ها امری طبیعی است و یکی از مشکلات اساسی بین والدین و مربیان با کودکان می‌باشد، اهداف و اصول مورد توجه در بازی درمانی گروهی کاهش این پرخاشگری و بالا بردن کیفیت در روابط بین همسالان می‌باشد. از این رو در این روش جهت کاهش و کنترل پرخاشگری کودکان از بازی‌های متنوع چون گل رس استفاده شد. زیرا کودکان می توانستند برای نشان دادن خشم و ناکامی به راحتی به گل رس بکوبند، آن را له کنند، به شدت گلوله کنند و به تکه های کوچکی تقسیم کنند، کودک می‌تواند با گل رس شخصیتهایی برای بازی بسازد، هم چنین استفاده از حیوان های اسباب بازی که نمایشگر حیوانات وحشی باشند در نشان دادن احساسات پرخاشگرانه بسیار مؤثر است. زیرا کودکان برای مثال به عروسک پدر شلیک نمی کنند بلکه به شیر جنگل شلیک می‌کنند و در انتها کودکان پرخاشگر از این که اجازه می‌یابند تا در اتاق بازی احساسات پرخاشگرانه خود را تخلیه کنند احساس رضایت می‌کنند و می‌توانند در جهت احساسات مثبت تری که نظر آن ها را ارتقا می‌دهد گام بردارند. از آنجا که شلیک کردن، دفع کردن، ضربه زدن و به هم کوبیدن اسباب بازی ها نمادین هستند در اتاق بازی مجاز شمرده می‌شوند.
فرضیه دوم: بازی درمانی گروهی بر افزایش مهارت های اجتماعی و مؤلفه های آن در کودکان پیش دبستانی مؤثر است.
