۲- استرس منفی: وقتی که فشار روانی شدید و مداوم و طولانی باشد موجب بروز بیماری می کردد. مانند مرگ، بیماری، افت تحصیلی و خبر نا خوشایند و… در استرس زیاد، بدن سه مرحله را پشت سر می‌گذارد.

الف- مرحله هشدار: زمانی است که بدن ما در مقابل یک محرک بیرونی که تا کنون با آن مواجه نشده، قرار می‌گیرد.

ب- مرحله مقاومت: بدن ما با محرک یا وضعیت جدیدی هماهنگ می شود.

ج- مرحله فرسودگی: انسان در مقابل استرس های طولانی، دچار فرسودگی و خستگی مفرط می شود. این خستگی گاهی ممکن است به بیماری های مختلف روحی و روانی ویا حتی مرگ فرد منجر شود(رضایی،۱۳۸۷).

۲-۱-۱۶-۳- انواع استرس از نظر شدت و فراوانی:

الف- استرس های فاجعه آمیز (شدید): استرس های که تغغیر شدید و عظیمی در زندگی اجتماعی می‌کنند. مانند سیل، زلزله، جنگ، آتش سوزی و تصادفات و….

ب- استرس های معمولی زندگی: این استرس ها در زندگی همه انسان‌ها رخ می‌دهد و معمولا افراد در طی زندگی خود این استرس ها را تجربه می‌کنند. مانند رفتن به مدرسه، امتحان، بدهکاری، مشکلات مالی، اشتغال و…

ج- استرس های خورد یا میکرو استرس ها: این استرس ها شدت بسیار کمی دارند. ولی به تعداد بسیار زیتدی در زندگی رخ می‌دهند نظیر: دیر رفتن به مدرسه، به سرکار، دیر رسیدن به امتحان و… (رضایی،۱۳۸۷).

۲-۱-۱۶-۴- طبقه بندی استرس ها از نظر مدت:

۱- استرس های کوتاه مدت: مدت این استرس ها محدود است، برای مدت کوتاه وجود دارند و فرد زمان زیادی برای مبارزه با آن صرف نمی کند. نمونه استرس های کوتاه مدت عبارت است از: یک بیماری مثل آپانتیس یا یک بحران مالی موقت.

۲- استرس های مزمن یا طولانی مدت:

این استرس ها بلند مدت و طولانی می‌باشند و ممکن است سال‌های سال یک فرد را اسیر خود نماید. نمونه این استرس ها عبارتند از: یک بیماری مزمن مانند فلج، یک معلول در خانواده، بدهکاری و مشکلات مالی طولانی مدت، اختلاف و درگیری قدیمی بین والدین، اختلاف قدیمی افراد فامیل با یک دیگر(نوری،۱۳۸۹).

۲-۱-۱۶-۵- منابع استرس

۱- عوامل بدنی و جسمانی

۲- رقابت

۳-ناکامی و محرو میت ها

۴- باورها و عقاید، انتطارات و نگرش ها :

الف- باورها و عقاید افراد یکی از مهم ترین منابع استرس فعلی می‌باشند.

ب- فردی که بسیار کمال گراست واز خود انتظار داردکه همیشه بهترین عملکرد را داشته باشد، خود را با استرس سنگینی روبرو ساخته است.

۵- شخصیت، یکی از مهم ترین منابع استرس، نوع شخصیت افراد است.

۶- تعارض ها

۷- فشارها(نوری،۱۳۸۹).

۲-۱-۱۶-۶- مهارت مقابله: کوشش های مقابله ای گاه به صورت انجام دادن کار، فعالیت و اقدام خاصی است و گاه به صورت فعالیت های ذهنی ودرون روانی است. ‌به این ترتیب می توان گفت دو نوع مقابله وجود دارد: مقابله مسأله دار و مقابله هیجان مدار.

الف- مقابله مسأله دار: در مقابله مسأله دار فرد سعی می‌کند تا استرس را از میان بردارد، کاهش دهد یا ان را تحملدکند.

ب- مقابله های هیجان مدار: در مقابله های هیجان مدار فرد کار ختصی انجام نمی دهد، بلکه فقط سعی می‌کند خود را آرام ‌سازد و ناراحتی خود را کاهش دهد(نوری،۱۳۸۹).

۲-۱-۱۷- مهارت خود آگاهی

تعریف خود آگاهی: شناخت دقیق و درست از خود، به عبارت دیگر، شناخت نگرش ها، آرای، عقاید، اندیشه ها، هیجانات، توانایی ها و مهارت ها و کاستی های خود است. توانایی خود آگاهی شناخت خود و آگاهی از خصوصیات، نقاط ضعف و قدرت و خواسته ها و ترس ها و انزجارها است رشد خود اگاهی به فرد کمک می‌کند تا دریابد تحت استرس قرار دارد یا نه واین امر معمولا پیش شرط ضروری روابط اجتماعی وروابط بین فردی مؤثر و همدلانه است. این مهارت ها از جمله موضوعاتی است که سبب می‌گردد که اولیاء و فرزندان به نحو صحیح از توانمندی های خود آگاه شده و برای رفع نواقص و نقاط ضعف خود گام بردارند. عدم تسلط افراد برای شناخت و رفع نقاط ضعف، باعث سوء استفاده احتمالی توسط گروه همسالان گردیده و اینان زمینه گرایش به رفتارهای نا هنجار و ورود به آسیب های اجتماعی را برای فرزندان مهیا می‌کنند(رضایی،۱۳۸۷).

خود آگاهی، عزت نفس واعتماد به نفس شاخص های اساسی توانمندی هاوضعف های هر انسان است. این سه ویژگی فرد را قادر می‌سازد که فرصت های زندگی اش را مغتنم شمرده وبرای مقابله با خطرات احتمالی آماده باشدبه خانواده و جامعه اش بیندیشد ونگران مشکلاتی که در اطرافش وجود دارد باشد وبه چاره اندیشی بپردازد(گاتمن،۲۰۰۹).

۲-۱-۱۷-۱- انواع خود اگاهی

۱- خود فیزیکی: به تصویری که هر فرد از ظاهر فیزیکی خود دارد گفته می شود. ایا از مشخصه‌ های ظاهری خود راضی هستم یا احساس خوبی ندارم، مشخصه ظاهری مانند: چهره، چاقی، لاغری، قد، تناسب اندام و…

۲- خود جنسی: تصور یا برداشتی است که هر کس از هویت جنسی (مرد یا زن بودن) تمایلات جنسی خود دارد. به عبارت دیگر آیا شخص از مرد بودن یا زن بودن خود احساس رضایت دارد.

۳- خود اجتماعی: به تصوری که فرد از جایگاه اجتماعی خود دارد اطلاق می شود. مانند: نگرش دیگران در رابطه با ما، پایگاه اجتماعی، از لحاظ کمرو بودن با خجالتی، یا افرادی با نفوذ بودن، نوع تعامل دیگران با ما و ما با دیگران چگونه هستیم و…

۴- خود معنوی: تصور شخصی از اعتقاد داشتن است که معمولا” به زندگی و باورها ی مذهبی او معنا می بخشد. مثلا” آیا به نیروی ماورای طبیعت اعتقاد داریم، آیا مذهبی هستیم، آیا به زندگی پس از مرگ معتقد هستیم.

۵- خود تاریک: جنبه خاصی از خود است که در بر گیرنده اسرار ماست چون دوست نداریم فاش شود، معمولا” انرژی زیادی برایش مصرف می‌کنیم.

۶- خود آرمانی: آن بخشی از ماست که می‌خواهیم به آن برسیم. در این فکر هستیم که چگونه به نظر می آییم، با نگاه به زندگی دیگران، خودمان را با آن ها مقایسه می‌کنیم. سپس در ذهن خویش تصویری از خود می‌سازیم که دوست داریم آن باشیم، به آن خود آرمانی می‌گویند.

۷- خود واقعی: درونی ترین بخش وجود ماست که آن را بخوبی می شناسیم ولی افراد محدودی از آن آگاه هستند. ممکن است آن را از دیگران پنهان کنیم چون نگرانیم از این که دیگران خود واقعی مارا بشناسند. ممکن است علاقه شان را به ما از دست بدهند(رضایی،۱۳۸۷).

۲-۱-۱۷-۲- تمرین های کسب خود آگاهی

۱- فرصتی فراهم کنیم و سری به خودمان بزنیم و از خود سئوال کنیم که من کی هستم.

۲- ‌به این باور برسیم که در جهان هستی وجودی منحصر به فرد هستیم و توانایی هایی داریم که دیگران فاقد آنند.

۳- گاهی اوقات در تنهایی، با خود خلوت کرده و به رفتار و عملکردهای خود بیندیشیم.

۴- عواملی که موجب نگرانی و اضطراب در ما می شود را شناسایی کنیم و با اولویت بندی در رفع آن ها اقدام کنیم.

۵- شناخت علایق وتمایلات می‌تواند شوق به زندگی را در ما تزریق کند برای شناخت آن ها در وجود خود تلاش کنیم.