رنگهای دلپذیر، اندازه مناسب و تنوع گلها و گیاهان زینتی ایران با توجه به گوناگونی وضعیت آب و هوایی کشور، این توانایی را به وجود آورده که در تمام فصول سال بتوان گلهای مورد نیاز بازار داخلی و بخشی از بازارهای خارجی را در ایران پرورش داد . برای اجرای روشهای صنعتی، سرمایهگذاری مناسب و آموزش کافی برای بهرهبرداران امری ضروری است که باید بدان توجه شود . به عقیده کارشناسان برای تغییر روش تولید، تامین تجهیزات از قبیل تجهیزات حرارتی گلخانه ها ضرورت دارد و این امر مستلزم همکاری نظام بانکی با بهرهبرداران در تامین منابع مالی مورد نیاز است .
بخش تولید و تجارت گل و گیاهان زینتی میتواند در اشتغالزایی و رشد درآمدهای ارزی غیرنفتی مؤثر باشد، لذا باید نظام بانکی به سوی ارائه تسهیلات مورد نیاز بهرهبرداران هدایت شود و حتی تسهیلات ترجیحی به این بخش اختصاص یابد .
در همین حال فقدان برنامههای ترویجی، آموزشی و اصلاح نژاد و تداوم یافتن شیوه تولید سنتی باعث میشود که بخش تولید گلها و گیاهان زینتی در کشور همچنان از بازارهای جهانی دور بماند و از توان رقابت کافی برای حضور مؤثر در بازارهای قابل نفوذ برخوردار نگردد (فرقانی و کیانی ابری، ۱۳۸۴) .
اما در بخش صادرات گلها و گیاهان زینتی مشکلات بزرگتری فراروی صادرکنندگان قرار دارد. صرف نظر از این که اکثر دستاندرکاران صادرات گل در ایران خود تولید کننده نیستند و به طور معمول به صورت واسطه عمل میکنند، مشکلات عمده بخش صادرات را میتوان در کمبود سیستم مکانیزه بستهبندی استاندارد در واحدهای بهرهبرداری، موانع و مشکلات اداری در گمرکات، فرودگاه، گرانی تعرفههای حمل و نقل هوایی، فقدان تشکل صادراتی قوی، ناآگاهی بهرهبرداران از روش و مقررات جاری در صادرات گلها و گیاهان زینتی خلاصه کرد .
چنانچه موانع تولید و جایگزینی شیوه صنعتی پرورش گیاهان همراه با توسعه زیرکشت گلخانه ها، زیرپلاستیک و حتی فضای باز برطرف و راهکارهای مناسب برای رفع مشکل بستهبندی و حمل و نقل اتخاذ و عملی شود، میتوان صادرات گلها و گیاهان زینتی را توسعه داد .
به هر حال با رشد صادرات این محصولات، اشتغال نیروی انسانی و رشد درآمدهای ارزی میسر خواهد شد و از این حیث توجه به بخش تولید و صادرات گلها و گیاهان زینتی به نفع اقتصاد ملی خواهد بود(فرقانی و کیانی ابری، ۱۳۸۴) .
بخش دوم: وضعیت تولید گل و گیاهان زینتی در محلات
۲-۱۴٫ تاریخچه
ایرانیان جزو نخستین ملتی بودند که گل را به یکدیگر هدیه میدادند . نقوش به جای مانده از دوران گذشته که در آن عدهای شاخه گلی در دست دارند مستند است و این موضوع نشانگر این است که ایرانیان باستان نیز برای پرورش گل و هدیه دادن آن اهمیت ویژه ای قائل بوده اند .
رواج گل و گیاه در ایران به ویژه در طراحی فضای سبز از ۳ هزار سال پیش اهمیت داشته و توسعه آن در این سرزمین به صورت یک حرفه ،عمر ۸۵ ساله ای دارد و نخستین بار یک هلندی مقیم تهران به نام پرتیوا به اتفاق چند نفر از هموطنانش در باغ خود در تهران با وارد کردن بذر گل از هلند اقدام به پرورش گل در ایران کردند . قدیمی ترین گلخانه مدرن که قدمتی ۷۵ ساله دارد توسط مرحوم آقای زعیم از کشور هلند وارد و احداث گردید و تا کنون نیز فعال میباشد .
۲-۱۵٫ موقعیت ایران
ایران سرزمین پهناور با مساحت ۱۶۴۸۱۹۵ کیلومتر مربع و با داشتن ۱۲ اقلیم از ۱۴ گونه اقلیم شناخته شده در جهان ، با تفاوت درجه حرارت هوا که در آن بین ۲۵ تا ۴۰ درجه سانتی گراد است و به طور کلی به دلیل تنوع آب و هوایی و داشتن انرژی لازم (طول روز بلند ، روشنایی و شدت نور بالا در زمستان) توان تولید گلهای زینتی و شاخه بریده به اندازه تمام تولید و صادرات اروپا را دارد . و ایران از لحاظ شرایط مساعد جهت تولید گل و گیاه جزو ۱۵ کشور اول جهان است . موطن بسیاری از گل و گیاهان زینتی که در دنیا در زمینه تولید و پرورش آن تلاش شده از جمله گلهای پیازی ، پامچال ،میخک ،گلایل ،لاله، سیکلمن ایران میباشد. برخی گیاهان نام پرس یا ایران را هنوز به همراه می کشند نظیر گل cyclamen persicum دشتهای نرگس در بهبهان ، دشتهای لاله واژگون در شمال غرب شهر فارسان و نیز در تپه سفید خان اراک و شهر کرد و دشت سوسن چلچراغ در ارتفاعات البرز در روستای ییلاقی داماش شهرستان رودبار در استان گیلان که این روستا را به خاطر این گل یکی از مناطق گردشگری و توریستی در ایران تبدیل کرده گواهی این ادعاست .
۲-۱۶٫ موقعیت جغرافیایی محلات
شهرستان محلات در جنوب غربی تهران و در فاصله ۲۶۲ کیلومتری آن قرار دارد و یکی از شهرستان های استان مرکزی محسوب می شود که در جنوب شرقی آن واقع گردیده است این شهر از طرف شمال به قم و آشتیان و از طرف جنوب به اصفهان و گلپایگان و از طرف غرب به خمین واراک و از طرف شرق به دلیجان محدود میباشد مساحت این شهرستان ۳۷/۲۰۷۹ کیلومتر مربع برابر با ۱/۷ درصد کل استان با تراکم نسبی ۲۱ نفر میباشد شهرستان محلات دارای ۲ شهر، یک بخش مرکزی و۲ دهستان به نام های دهستان باقرآباد ( با ۴۸ آبادی و ۱۵۰۰ خانوار ) و دهستان خورهه ( با ۱۳ آبادی و ۹۹۲ خانوار ) و در مجموع دارای ۶۱ آبادی ( در سال ۱۳۷۰ ) بوده است (www.amar.org.ir).
شهر محلات به عنوان مرکز شهرستان محلات در جنوب استان مرکزی بین ۳۳ درجه و ۵۴ دقیقه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۲۷ دقیقه طول شرقی و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۲۰ متر میباشد.
شهر محلات در حوزه ای قرار گرفته است، که از چهار جهت اصلی توسط کوه ها و تپه های نسبتا مرتفعی محصور شده است. مهمترین عارضه های توپو گرافی در شمال شهر ( کوه های سرچشمه) استقرار یافته اند و عملا توسعه شهر را از جهت مذکور محدود نموده اند. خط القعر حوزه محلات رودخانه قمرود است که در ضلع جنوبی شهر واقع شده است . این رودخانه که مهمترین و بزرگترین رودخانه منطقه محلات به حساب میآید، از کوه ها و ارتفاعات استان لرستان سرچشمه گرفته و با جهت جنوب غربی- شمال شرقی از ضلع جنوب و جنوب شرقی شهر محلات عبور نموده و با عبور از غرب محلات به سد پانزده خرداد می ریزد.
غرب شهر محلات توسط تپه هایی با شیب ملایم و شرق آن به وسیله تپه هایی با شیب نسبتا تند محصور شده است. محدوده بلا فصل ضلع جنوبی شهر را زمینهای حاصلخیز کشاورزی و گلخانه ها تشکیل میدهند.
اصلی ترین بستر پیوند دهنده تعاملات عملکردی و ارتباط شهر محلات، شامل محور ارتباطی دلیجان- محلات – خمین میباشد که امکان ارتباطی این شهر با کانونهای جمعیتی اطراف آن را فراهم می کند. اصلی ترین کانونهای جمعیتی که در نزدیکی شهر محلات واقع شده اند در سمت شرق آن به ترتیب می توان به باقر آباد، نیمور و دلیجان در سمت جنوب غربی آن به شهر خمین اشاره کرد.