مقیاس خوداثربخشی از طریق مقولههای زیر در سطح سنجش ترتیبی در گویههای ۱ تا ۶ به شرح زیر آمده است:
– اگر به اندازه کافی تلاش کنم قادر به حل مشکلات سخت میباشم.
– مطمئن هستم میتوانم بطور موثری با مشکلات غیرقابل پیشبینی مقابله کنم.
– در برخورد با مشکلات، آرامش خود را حفظ میکنم چون به توانایی درونی خود اعتماد دارم.
– اگر گرفتاری برایم پیش آید معمولاً میتوانم چارهای بیندیشم.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
– مهم نیست چه در سر راهم قرار گیرد چرا که معمولاً قادر به حل یا رفع آن میباشم.
– براحتی میتوانم اهدافم را دنبال کرده و به مقصود برسم.
ب) تعریف نظری عزت نفس
در روانشناسی اجتماعی عزت نفس به عنوان یک مفهوم جهت درک رفتار انسان در نظر گرفته میشود. روزنبرگ عزت نفس را به عنوان ارزیابی فرد از خود عینیت یافتهاش و عزت نفس کلی را به عنوان یک احترام فردی برای خودش بعنوان یک کل شامل خودپذیری، احترام به خود و احساس خود ارزشمندی تعریف نمود (جنگ، ۱۹۹۸ به نقل از شیرزاد پرگو، ۱۳۸۹: ۹۴).
تعریف عملیاتی عزت نفس
برای این متغیر از ۶ گویه زیر که توسط روزنبرگ برای سنجش عزت نفس بکار رفته در سطح سنجش ترتیبی در گویههای ۷ تا ۱۲ استفاده شده است:
– احساس میکنم خصوصیات خوبی در من وجود دارد.
– میتوانم به خوبی دیگران کار انجام دهم.
– احساس میکنم چیزی برای افتخار کردن به آن ندارم
– بعضی وقتها احساس میکنم آدم بیفایدهای هستم.
– احساس میکنم که من هم به خوبی دیگران هستم.
– بعضی وقتها فکر میکنم اصلاً خوب نیستم.
۲- تعریف نظری توانمندی اجتماعی
به توانایی درک و استفاده از افکار و احساسات و رفتارها به طور تلفیقی، اشاره میکند تا آن دسته از وظایف و تکالیف اجتماعی را انجام دهد که در فرهنگ و موقعیت خاص مطلوب به حساب میآید(امیمه به نقل از چمنی بالابیگلو، ۱۳۸۹: ۴۶).
تعریف عملیاتی توانمندی اجتماعی
توانمندی اجتماعی در این تحقیق اشاره به معرفهایی چون افزایش حضور اجتماعی، مشارکت در زندگی همگانی و مورد احترام واقع شدن توسط دیگر اعضای جامعه یا محله زندگی یا سازمان دارد. لذا در اینجا ضروری است به ذکر توضیحات مختصری در رابطه با سه مولفه توانمندی اجتماعی شامل مشارکت اجتماعی، احترام اجتماعی و حمایت اجتماعی پرداخته شود:
الف) تعریف نظری مشارکت اجتماعی
مشارکت عبارتست از فعالیتهای ارادی و داوطلبانهای که از طریق آن اعضاء یک جامعه در امور محله، شهر و روستای خود شرکت میکنند و به صورت مستقیم و غیرمستقیم در شکل دادن به حیات اجتماعی خود سهیم میشوند. (تبریزی، ۱۳۷۵: ۹۲)
تعریف عملیاتی مشارکت اجتماعی
از آنجا که مفهوم مشارکت به معنای عضویت و همکاری در انجمنها و تشکلهای دولتی و غیردولتی میباشد، در این تحقیق مشارکت کودکان خیابانی از طریق ساخت گویههای متفاوت در زمینه شرکت در فعالیتهای گروهی، شرکت در کارهای جدید، عضویت در انجمنها و تجمعها در سطح سنجش ترتیبی در گویههای ۱۳ تا ۱۸ به شرح ذیل آمده است:
– همواره در فعالیتهای گروهی موسسه مشارکت فعال دارم.
– همواره در فعالیتهای خیرخواهانه مشارکت میکنم.
– در موسسه، کودکان به یکدیگر کمک میکنند و در کارها همکاری دارند.
– از شرکت در فعالیتهای گروهی تنفر دارم.
– سعی میکنم در فعالیتهای اجتماعی در محل خود فعالیت داشته باشم.
– در مراسم مذهبی مشارکت فعال دارم.
ب) تعریف نظری حمایت اجتماعی
حمایت اجتماعی از نظر کوب(۳۰۰: ۱۹۷۶) اصطلاحی است که شخص را به این باور میرساند که وی مورد عشق و علاقه و تأیید و ارزش قرار گرفته و متعلق به شبکهای از ارتباطات و وظایف متقابل است (شیرزاد پرگو، ۱۳۸۹: ۸۹).
تعریف عملیاتی حمایت اجتماعی
در این پژوهش منظور از حمایت اجتماعی، شش گویه که شامل گویههای ۱۹ تا ۲۴ است، میباشد.
– کسی را نمیشناسم که به او اعتماد کنم.
– وقتی مشکلی دارم آن را در دل نگه میدارم.
– دوستان نزدیکی داشتم که درباره چیزها با آنها صحبت کنم امّا دیگر ندارم.
– اغلب احساس تنهایی میکنم، درست مثل اینکه هیچ کسی را ندارم که به او دسترسی داشته باشم.
– وقتی غمگین یا تحت فشار باشم، افرادی هستند که میتوانم برای کمک به آنها روی آورم.
– عضو هیچ گروه اجتماعی(مثل باشگاهها، تیمهای ورزشی و…) نیستم.
ج) تعریف نظری احترام اجتماعی
احترام یعنی به رسمیت شناختن شایستگی، ارزشمندی، حقوق و مزایای فرد به عنوان یک انسان (موسوی، ۱۳۷۷: ۲ به نقل از شیرزاد پرگو، ۱۳۸۹: ۹۱).
تعریف عملیاتی احترام اجتماعی
در این پژوهش میزان احترام اجتماعی پاسخگویان با گویههای ۲۵ تا ۲۸ مورد سنجش قرار میگیرد که به شرح زیر آمده است:
– همواره مورد احترام افراد موسسه و محله هستم.
– در بین دوستانم جایگاه مناسبی دارم.
– بخاطر مشکلات زندگیم، مورد علاقه و احترام دیگران نیستم.
– در بین فامیل و همسایگان جایگاه مناسبی دارم.
فصــل چهارم