۲-۱۹-۱۰- تئوری رفتار برنامه ریزی شده:

تئوری رفتار برنامه ریزی شده در واقع مدل بسط یافته تئوری رفتار مدلل است هر دو تئوری بیان ‌می‌کنند که رفتار نتیجه مستقیم نیت رفتاری است. آجزن با توجه به مدل تئوری رفتار مدلل اقدام به اضافه نمودن یک سازه دیگر به عنوان ادراک از کنترل رفتاری که رفتار را پیش‌بینی می­ کند، ‌به این مدل نمود و در واقع این مدل را توسعه داد. ادراک از کنترل رفتاری برای شناسایی موقعیت­هایی است که افراد فاقد کنترل کامل بر رفتارشان هستند(فیشبین، آجزن،۱۹۹۱؛ ۳۴-۸۷).

شکل شماره ۵ مدل تئوری رفتار برنامه ریزی شده

باورهای رفتاری

نگرش نسبت به رفتار

باورهای هنجاری

هنجارهای ذهنی

تمایل رفتار(قصد)

رفتار واقعی

باورهای کنترلی

ادراک از کنترل رفتار

(فیشبین، آجزن،۱۹۹۱؛ ۳۴-۸۷)

۲-۱۹-۱۱- تئوری تجزیه شده رفتار برنامه ریزی شده:

تیلور و تاد در ۱۹۹۵ اذعان نموند که درک بهتر رابطه بین سازه‌های باور و پیش‌بینی کننده های نیت، نیاز به تجزیه باورهای نگرشی دارد. تیلور و تاد نشان می‌دهند که مدل تجزیه شده قدرت توصیف کنندگی بهتری نسبت به مدل TPB خالص و تئوری رفتار مدلل دارد. تیلور و تاد همچنین تأکید می­نمایند که بر مبنای تئوری نشر نوآوری، باور نگرشی سه ویژگی برجسته از یک نوآوری که بر پذیرش نفوذ می­ گذارد را در بردارد که عبارتند از: مزیت نسبی،پیچیدگی و سازگاری.

همان‌ طور که اشاره شد، در مدل تجزیه شده TPB علاوه بر تجزیه نگرش به سازه­ های مختلف، هنجارهای ذهنی و ادراک از کنترل­های رفتاری نیز به ابعاد خاص تجزیه شدند. این مدل یک روش کامل برای ادراک چگونگی تاثیر نگرش، هنجارهای ذهنی و ادراک از کنترل رفتاری یک فرد بر نیت او برای استفاده از سیستم های اطلاعاتی ارائه می­ نماید(عماد زاده،۱۳۸۳، ۹۴).

شکل شماره ۶ مدل تئوری تجزیه شده رفتار برنامه ریزی شده

ادراک از سودمندی

ادراک از سهولت

نگرش نسبت به رفتار

سازگاری

هنجارهای ذهنی

فشارهای اجتماعی

رفتار واقعی

تمایل رفتاری

(عماد زاده،۱۳۸۳، ۹۴).

خوداثربخشی

ادراک از کنترل رفتاری

۲-۱۹-۱۲- مدل رفتار خرید کاتر:

این مدل از ۴ بخش محرک‌های بازاریابی ،محرک‌های کلان ،جعبه سیاه خریدار و واکنش‌های خریدار تشکیل شده است. جعبه سیاه خریدار از ۲ قسمت تشکیل شده است؛ قسمت اول خصوصیات فردی خریدار است که روی درک و واکنش او نسبت به محرک تاثیر دارد و قسمت دوم فرایند تصمیم گیری خریدار است که روی رفتار او تاثیر دارد.

۲-۱۹-۱۳- مدل رفتار خرید هوارد – شث:

در این مدل تلاش می­ شود تا توضیح داده شود که چگونه ازطریق یادگیری، داده های خاصی در پاسخ به محرک­های بازاریابی به محرک­هایی نظیر خرید و یا دیگر پاسخهای رفتاری تبدیل می­شوند .این مدل شکل ویرایش یافته یک تلاش منظم و سیستماتیک قبلی برای بناکردن یک نگرش و تئوری عمیق از فرایند تصمیم گیری مصرف­ کنندگان است. .

۲-۱۹-۱۴- مدل رفتار خرید انگل –کولات –بلاک ول:

این مدل اساسا به عنوان یک طرح برای سازماندهی ساختار دانش مربوط به رفتار مصرف کننده به کار گرفته می شود . مدل مذکور از کانال‌های ویرایش متعددی تشکیل شده است که هدف این ‌ویرایش‌ها بهینه سازی و نیز هرچه بیشتر شفاف شدن روابط بین اجزااصلی و فرعی بوده است . همان گونه که در شکل مشخص است ،قبل از اینکه پیامی مورد بهره‌برداری قرار گیرد مصرف کننده باید ۱)از آن اگاهی یابد ۲)به پیام‌های دریافت شده‌، ظرفیت پردازش اطلاعات تخصیص دهد ۳)محرک و انگیزه را تعبیر و تفسیر کند ۴)به وسیله این انگیزه ترغیب شود ۵)توسط تبدیل و انتقال ورودی و داده ها به حافظه بلند مدت پیامها را حفظ کند(پیر، جری،گراونر^[۹۴]،۱۹۹۹؛ ۱۱۰).

عوامل مؤثر در رفتار مصرف کننده:

رفتار مصرف‏کننده به مطالعه تمامی فرآیندهای انتخاب، استفاده، کنارگذاری محصولات و خدمات، تجارب و یا ایده‏ها به وسیله افراد، گروه ها و سازمان‏ها برای پاسخ‏گویی به نیازها و نیز بررسی آثار این فرآیندها بر مشتری و جامعه می‏ پردازد. به عبارت دیگر رفتار مصرف‏کننده شامل مجموعه‏ای از فرآیندهای روانی و فیزیکی است که پیش از خرید آغاز و بعد از مصرف نیز ادامه می‏یابد (هاوکینز دل، بست راجر و کانی کنث ،۱۳۸۵).

به عقیده «مک دانیل» رفتار مصرف‏کننده به تشریح چگونگی تصمیم‏ گیری خرید مصرف‏ کنندگان و شیوه استفاده از کالا یا خدمت خریداری شده می‏ پردازد. سالمون نیز نظر خود را این گونه مطرح کرد که رفتار مصرف کننده با هدف ارضای نیازها و خواسته های اشخاص و ‌گروه‌های مختلف به بررسی فرایندهای مؤثر در زمان انتخاب، خرید و استفاده از محصولات، خدمات، ایده‏ها و تجربه ها می‏ پردازد) سولومون^[۹۵]،۱۹۹۹؛ ۵-۷).

شکل ۱که مدل جامع رفتار مصرف ­کننده ‌می‌باشد، یک مدل ذهنی است که جزئیات کافی برای پیش ­بینی رفتار در آن لحاظ شده است.­بر اساس این مدل،افراد فرضیه ­های­ ذهنی وسبک زندگی خود را بر پایه­ عوامل تاثیرگذار درونی عمدتاًً روان­شناختی و فیزیکی عمدتاًً اجتماعی و جامعه شناختی شکل می­ دهند.

بر اساس این مدل هرگاه افراد با موقعیت­های مرتبط مواجه می­شوند، فرایند تصمیم ­گیری خرید به طور ناخودآگاه در ذهن آن­ها فعال می­شوداین فرایندوتجارب و دستاوردهای حاصل از آن­ها از طریق تاثیرگذاری بر عوامل­درونی و بیرونی به نوبه­­ی خود بر نوع نگرش افراد نسبت به خود و سبک زندگی آن­ها تاثیر می­ گذارد.­از این رو بررسی و مطالعه نگرش و اجزای تشکیل دهنده آن، بسیار مهم ‌می‌باشد(هاوکینز^[۹۶]،۲۰۰۷؛ ۲۶).

عوامل مؤثر بیرونی

فرهنگ، خرده فرهنگ، عوامل جمعیت شناختی، موقعیت اجتماعی، ‌گروه‌های مرجع، خانواده

شکل ۱ مدل جامع رفتار مصرف کننده

تجارب و آموخته ها

فرایند تصمیم گیری

موقعیت ها

تشخیص مسئله

جستجوی اطلاعات

ارزیابی و انتخاب گزینه ها

انتخاب مکان های عرضه و خرید

فرایندهای پس از خرید

نیازها

برداشت از خود و سبک زندگی

تمایل

تجارب و آموخته ها

عوامل مؤثر بیرونی

ادراک، یادگیری، حافظه، انگیزه ها، شخصیت، احساسات، نگرش ها و باورها

(هاوکینز،۲۰۰۷؛ ۲۶)