در مقاله آمـوزشهای ایمنی، حمایت سازمانی ادراک شـده برای ایمنی و رویـدادهای مرتبـط با ایـمنی میخوانیم که حمایت سازمانی ادراک شده زیاد مورد توجه است اما در زمینه سلامت توجه چندانی به آن نشده است. که در این پژوهش یافته ها پیشنهاد می کند که کاهش رویدادهای مرتبط با سلامت به وسیله بهبود ادراک کارکنان از حمایت سازمانی می تواند منجر به کاهش حوادث، آسیبها و مرگ و میر در سازمان شود(فریبا کیانی و همکاران، ۱۳۸۹).
در پژوهشی که نتایج آن را تحت عنوان الگوی مسیر حمایت سازمانی ادراک شده با متغیرهای شغلی، حـرفهای و سازمانی منتشر نموده اند، به بررسی تقابل سازمانی با سلامت روان پرداختهاند و بیان میدارند که حمایت سازمانی ادراک شده باور کلی کارکنان یک سازمان درباره گستره کلی ارزشی است که سازمان برای نقش، سهم و مراقبت از بهزیستی آنها قائل است. بنابرین حمایت سازمانی ادراک شده نشان دهنده ادراک کارکنان از میزان تعهد سازمان به آنها تلقی می شود. در واقع مفهوم حمایت سازمانی ادراک شده بر مبنای نوعی تفسیر مبادله اجتماعی از تعهد سازمانی قرار دارد. به این صورت که کارکنان تلاشها و کوششهای خود را در سازمان گسـترش میبخشند تا از آن طریق پاداشهای اجتماعی و پاداشهای فیزیکی و مالی را نصیب خود کنند(دکتر حمیدرضا عریضی و همکار، ۱۳۸۹).
پژوهشهای خارجی:
از سوی دیگر حمایت سازمانی ادراک شده برای مدیران و سازمانها جذاب و مورد توجه است، به این دلیل که این پدیده ارتباط نزدیکی با سطح بالاتر تعهد سازمانی کارکنان در قالب افزایش تلاش، حضور و همانندسازی با اهداف سازمان دارد و حتی به این دلیل که افزایش حمایت سازمانی ادراک شده شاید تکلیفی ساده برای مدیران باشد. تحقیقات نیز به خوبی ماهیت مستقل و متمایز حمایت سازمانی ادراک شده را از تعهد سازمانی مورد تأیید قرار داده اند(پاناچو و همکار، ۲۰۰۹).[۸۵]
روزنبام و کوهن [۸۶](۱۹۹۹) از مطالعه ۱۴ مادر ۲۳ تا ۴۰ ساله که به صورت تمام وقت به کار مشغول بودند، متوجه شدند زنانى که حداقل یک منبع حمایتى دارند کمتر از زنانى که هیچ نوع منبع حمایتى ندارند دچار ناراحتى مىشوند (به نقل از نبی۱۳۹۱).
(آیزنبرگر و همکاران، ۱۹۸۶)[۸۷] نیز حمایت سازمانی ادراک شده را تحت تأثیر جنبه های مختلف از جمله سلامت روان دانسته و همچنین کلیه سیاستهای سازمان را تحت تأثیر آن میدانند. همچنین اقدامات انجام شده توسط مدیران و سرپرستان را نیز در رشد و توسعه ادراک کارکنان از حمایت سازمانی محتمل دانسته اند.
۲-۵چارچوب نظری تحقیق:
با توجه به مباحث مطرح شده و دیدگاه های نظری مختلفی که بیان شد، محقق با توجه به هدف پژوهش و نمونه مورد تحقیق، چارچوب نظری خود را بدین گونه انتخاب نموده است.
در خصوص حمایت سازمانی، رویکرد ایزنبرگر مد نظر قرار گرفته است. چرا که مبنای نظری حمایت سازمانی، نظریه تبادل اجتماعی است و طبق آن در روابط اجتماعی وقتی کسی در حق دیگری لطفی می کند او خود را موظف احساس می کند که لطف او را جبران کند. هر چه این لطف و کمک بزرگتر باشد، فرد بیشتر تمایل دارد آن را جبران کند. بر اساس این نظریه سازمان فقط به رفاه مادی کارکنان توجه نمیکند بلکه جوانب غیرمادی از قبیل احترام به احساسات، پیشهادات و انتقادات سرلوحه کار خود قرار داده و یک امنیت شغلی، روانی و اجتماعی بالایی را برای آنها فراهم می کند.
در خصوص تعارض کار-خانواده و خانواده-کار رویکرد نظری گرین هوس و بیوتل مد نظر قرار گرفته شده، چرا که در آن سه حیطه بروز تعارض (زمان-توان-رفتار)، بخوبی نشان داده شده است. به طور مثال ساعات کار طولانی و یا نوبتکاری (شیفت کاری) در حیطه شغلی و الزام به نگهداری از کودک خردسال و علاوه بر آن شاغل بودن همسر، در حیطه خانواده، از نظر زمانی محدودیتهایی را برای فرد کارکن ایجاد می کند و این فشار ناشی از محدود بودن زمان، زمینهای برای ایجاد تعارض و عدم هماهنگی و سازگاری میان دو نقش وی در خانه و در محل کار به وجود می‌آورد. تعارض مبتنی بر زمان، رایجترین نوع تعارض به شمار میرود که مبتنی بر نظریه کمبود است. این نظریه بیان می کند که میزان انرژی انسان ثابت و محدود است و نقشهای چندگانه به طور اجتناب ناپذیری زمان و انرژی لازم برای برآوردن همه نیازهای نقش را کاهش میدهد، بنابرین فشار و تعارض کار-خانواده رخ خواهد داد (مارکز[۸۸]،۱۹۷۷).
در خصوص سلامت روانی رویکرد نظری گینزبرک مد نظر قرار گرفته شده است تعریف گینزبرگ در مورد بهداشت روانی عبارت است از : تعریف گینز برگ در مورد بهداشت روانی عبارت است از تسلط و مهارت در ارتباط با محیط، بخصوص در سه فضای زندگی، عشق، کار و تفریح. استعداد یافتن و ادامه کار، داشتن خانواده، ایجاد محیط خانوادگی خرسند، فرار از مسائلی که با قانون درگیری دارد، لذت بردن از زندگی و استفاده صحیح از فرصتها، ملاک تعادل و سلامت روان است.
فصل سوم
ابزارهای پژوهش
در این فصل طرح کلی پژوهش، جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری، ابزارهای مورد استفاده در پژوهش، روش اجرا و روشهای آماری (توصیفی- استنباطی) مورد استفاده قرار می گیرند.
۳-۱- طرح کلی پژوهش
طرح پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است و محقق در صدد یافتن رابطه بین متغیرهای حمایت سازمانی ادراک شده و تعارض کار-خانواده و خانواده-کار رفتار با سلامت روانی بوده است.
۳-۲- جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی پرسنل ایستگاههای آتشنشان شهر شیراز میباشند که جمعاً حدود ۲۶۰ نفر هستند. تعداد ۱۵۲ نفر با استناد به جدول مورگان به عنوان نمونه انتخابی می‌باشد. روش نمونه گیری تصادفی ساده می‌باشد.
۳-۳- ویژگیهای جمعیت شناختی
جدول شماره.۳-۳-۱ مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر جنسیت
متغیر
فراوانی
درصد
زن
۱۴
۸/۸
مرد
۱۲۵
۶/۷۸
با توجه به جدول۳-۳-۱ بیشترین مقدار افراد نمونه بر حسب جنسیت را مردان با درصد ۶/۷۸ و کمترین مقدار را زنان با درصد ۸/۸ تشکیل می دهند.
جدول شماره۳-۳-۲ مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر تحصیلات
متغیر
فراوانی
درصد
دیپلم
۱۱۸
۲/۷۴
کاردانی
۹
۷/۵
کارشناسی
۱۹
۹/۱۱
کارشناسی ارشد
۲
۳/۱
با توجه به جدول۳-۳- ۲ بیشترین مقدار افراد نمونه بر حسب متغییر تحصیلات را دیپلم با درصد ۲/۷۴ و کمترین مقدار را کارشناسی ارشد با درصد ۳/۱ تشکیل می دهند.
جدول شماره ۳-۳-۳ مشخصات افراد نمونه بر حسب متغیر تأهل
متغیر
فراوانی
درصد
مجرد
۱۲
۵/۷
متأهل
۱۰۳
۸/۶۴
با توجه به جدول ۳-۳-۳ بیشترین مقدار افراد نمونه بر حسب وضعیت تأهل را متأهلان با درصد ۸/۶۴ و کمترین مقدار را مجردان با فراوانی ۵/۷ تشکیل می دهند.
