• • وضعیت اقتصادی و اجتماعی

• • وضعیت روحی و روانی

• وضعیت سلامت و بیماری

کیفیت زندگی ، سه بعد عمومی رابطه، تجزیه و زمان را به هم پیوند می زند.

رابطه:شامل مؤلفه‌ های فامیل، ‌گروه‌های اجتماعی، چارچوب فرهنگی و سیاسی و خود فرد است که وضعیت فرد در رابطه با فامیلو ‌گروه‌های اجتماعی از همه شناخته شده تر استو این دو دارای نقش حمایتی بسیار مهمی می‌باشند.چارچوب فرهنگی و سیاسی مؤلفه‌ ای است که هم بر روی فرد و هم بر روی فامیل و ‌گروه‌های اجتماعی اثر می‌گذارد.

زمان:به طور عمده بیانگر وضعیت موجود می باشدتجارب زندگی قسمت دیگر این بعد را تشکیل می‌دهد. و نیز انتظاراتی که فرد ممکن است از آینده ای دور داشته باشد بر روی این بعد اثر می گذارداین بعد به پویایی کیفیت زندگی نیز اشاره دارد.

تجربه:سومین و مهمترین بعد می‌باشد شامل ایمان، عقاید و باورهای اخلاقی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی،حوزه بین فردی و نحوه ارتباط با خویشاوندان و دوستان و الگو های مهارت های اجتماعی افراد می‌باشد.حوزه روانی مثل نحوه برخورد با هیجانات و مهارت ارتباط دادن بین ادراک و تجربیات و انگیزه افراد جهت حفظ سلامت فردی و نیز آگاهی می‌باشد.

هر کدام از ابعاد و اجزا مذکور در شکل گیری قضاوت فرد از کیفیت زندگی نقش مهمی را ایفا می‌کند. پژوهش های انجام شده ت اهمیت وضعیت اقتصادی بر کیفیت زندگی را نشان داده است در این زمینه از عوامل خاص و مرتبط با کیفیت زندگی می توان میزان درآمد و وضعیت اشتغال را نام برد.

عوامل فوق الذکر را می توان مرتبط با میزان مفید بودن دانست که دارای تأثیر مثبت بر کیفیت زندگی هستند.تطابق شغلی نیز می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر به سزایی داشته باشد. ‌به این معنی که تطابق مشخصه توان فرد جهت تغییر حرفه در صورت لزوم می‌باشد و می توان انتظار داشت که هرچه فرد از قابلیت انعطاف پذیری بیشتری در تغییر حرفه برخوردار باشد.امکان کسب کیفیت مطلوب زندگی برای او افزایش می‌یابد.

ابعاد کیفیت زندگی

کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی است که شامل ارزیابی تجربیات ذهنی و روانشناختی ، جسمانی و اجتماعی، مرتبط به چهار چوب زمان است.معیار های کیفیت زندگی شامل :

سلامت روان، سلامت بدن، زندگی مناسب خانوادگی، زندگی مناسب اجتماعی ، آب و هوا و فضای مناسب امنیت شغلی ، دارا بودن ؛آزادی، تساوی جنس، امنیت و ثبات سیاسی (اکونومیست،۲۰۰۵).

به عقیده پروفوسور هونکوریست(۱۹۸۲).کیفیت زندگی دارای ۵ عامل زیر است:

1. 1. قلمرو فیزیکی شامل: سلامت بدن و فشار ناشی از بیماری های خاص

1. 1. قلمرو روانی و عاطفی شامل:احساس رضایت از زندگی و احساس خوب بودن.

1. 1. قلمرو اجتماعی شامل:تماس اجتماعی و ارتباط مناسب با دیگران به طور عموم و با خانواده و همسر به طور ویژه.

1. 1. قلمرو رفتاری فعالیتی شامل:ظرفیت و پذیرش مراقبت از خودو انجام کار و فعالیت و حرکت

1. قلمرو مادی شامل:وضعیت اقتصادی و مالی فرد

ید الیور و همکاران(۱۹۹۷) عوامل تعیین کننده کیفیت زندگی در سه طبقه قرار می گیرند:

1. 1. مشخصات فردی شامل متغییرهای دموگرافیک

1. شاخص های عینی کیفیت زندگی که شرایط محیطی هستند و بر متغییر های مربوط به رفاه، بهداشت محیط اجتماعی،تحرک، فرهنگ و مذهب ، محیط طبیعی و سیاست ها شاخص های ذهنی کیفیت زندگی که مفاهیمی همچون احساس رضایتمندی از زندگی، رفاه و آسایش جسمی و روانی و شادکامی توصیف می شود.(الیور،۱۹۹۷).

ریف برای کیفیت زندگی ۶ عامل در نظر می‌گیرد:

پذیرش خود

هدف داشتن در زندگی

رشد شخصی

تسلط بر محیط

خود مختاری

روابط مثبت با دیگران

پیشینه پژوهشی

پیشینه داخلی

ملکی و همکاران (۱۳۹۱) در پژوهشی با عنوان تأثیر آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری، استرس و بهزیستی روانشناختی ورزشکاران نخبه نشان دادند که آموزش هوش هیجانی بر هر سه متغیر روانشناختی مورد بررسی تأثیر معنی‌دار دارد. یعنی این دوره سبب کاهش پرخاشگری (p<0/01) و استرس (p<0/01) و افزایش بهزیست روانشناختی (p<0/01) آزمودنی‌های گروه آزمایشی شده است.

بهادری و همکاران (۱۳۹۱) با بررسی رابطه بین اضطراب اجتماع، خوش‌بینی و خودکارآمدی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دانشگاه تبریز دریافتند که بین اضطراب اجتماعی و بهزیستی روانشناختی رابطه منفی معنی‌داری وجود دارد ولی بین خوش‌بینی و بهزیستی روانشناختی و همچنین خودکارآمدی و بهزیستی روانشناختی رابطه مثبت معنی‌دار وجود دارد.

منیجه شهنی ییلاق و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان رابطه‌ هوش هیجانی و مهارت‌های اجتماعی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دختر دانشگاه شهید چمران اهواز نشان دادند که مؤلفه‌های هوش هیجانی و مهارت‌های اجتماعی پیش‌بین‌های مثبت بهزیستی روانشناختی دانشجویان دختر هستند بدین معنی که دو چیز میزان هوش هیجانی و مهارت اجتماعی دانشجویان بیشتر باشد میزان بهزیستی روانشناختی آن ها نیز بیشتر است.

دستجردی و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان نقش پنج عامل شخصیت در پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان شهر بیرجند دریافتند که صفت سازگاری، مؤلفه روابط مثبت با دیگران و پذیرش خود را پیش‌بینی نمود، صفت وظیفه‌شناسی، مؤلفه استقلال را صفت روان رنجورخویی مؤلفه‌های استقلال، روابط مثبت با دیگران، رشد فردی و هدفمندی در زندگی را پیش‌بینی نمود. صفت پذیرش مؤلفه‌های تسلط بر محیط، استقلال و رشد فردی، هدفمندی در زندگی و پذیرش خود را پیش‌بینی نمود. ضرایب بتا نشان‌دهنده قدرت پیش‌بینی هر شش مؤلفه بهزیستی توسط برونگرایی بود.

میکائیلی منیع(۱۳۸۹) در بررسی وضعیت بهزیستی روانشناختی دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه ارومیه نشان داد بین مؤلفه‌ های بهزیستی روانشناختی در دو جنس تفاوت معنی داری وجود داردکه غیر از مؤلفه ی هدفمندی در زندگی در سایر مؤلفه ها دختران دانشجو وضعیت بهتری نسبت به پسران داشتند.

یایاری و همکاران (۱۳۸۶) در پژوهشی با عنوان رابطه هوش هیجانی با منبع کنترل و سلامت روانشناختی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران دریافتند که افراد با سطح هوش هیجانی بالا و منبع کنترل درونی از سلامت روانشناختی بهتری برخوردارند. نتایج تحلیل رگرسیون این تحقیق نشان داد که ۹/۵۸ از کل واریانس سلامت روانشناختی توسط هوش هیجانی فرد پیش‌بینی می شود.

بیانی و همکاران (۱۳۸۷) در بررسی رابطه بین ابعاد بهزیستی روانشناختی و سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد آزادشهر نشان دادند که بین ابعاد بهزیستی روانشناختی (پذیرش خود، رابطه مثبت با دیگران، خودمختاری، زندگی هدفمند، رشد شخصی و تسلط بر محیط) و سلامت عمومی رابطه منفی معناداری وجود دارد.

جعفرنژاد و همکاران (۱۳۸۴) در پژوهشی تحت عنوان رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت، مهارت‌های مقابله‌ای و سلامت روانی دانشجویان دریافتند که میان عامل‌های روان رنجورخویی، پذیرش و برونگرایی با سلامت روان رابطه‌ معنی‌داری وجود دارد.